tag:blogger.com,1999:blog-64857275618632164232024-03-14T08:00:02.427-07:00IparrorratzaIkaskuntza, jakintza eta teknologia.iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.comBlogger326125tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-45907394008889818422016-06-25T11:19:00.000-07:002019-11-07T03:22:48.698-08:00Zenbateraino da onuragarria papera birziklatzea?<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Iturri<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> nagusia</span>: <a href="https://open.library.ubc.ca/cIRcle/collections/undergraduateresearch/1037/items/1.0075499" target="_blank">The <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">U</span>niversity of British Columbia</a></span></span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Galdera horri erantzuten saiatu dira Kanadako Columbia Britainiarreko Unibertsitateko Basogintza Saileko Gary Bull eta John Worral doktoreak, ikerlan baten bitartez. Haiek eskainitako informazioa dakarkit hona, batez ere hondakinak eliminatzeko eztabaidetan erabili behar diren arrazoibideen adibide gisa.</span></span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Galdera horri erantzuteko zehaztu behar da beste zerekin konparatzen dugun. Aukera bakarrak ez dira birziklatzea ala zabortegira botatzea. Horietaz gain, zabortegira eramatea metanoa eskuratuz, erraustea eta kogenerazioa dira beste aukera batzuk. Zabortegietan lorturiko metanoa energia-iturri gisa erabil daiteke, aldi berean CO<sub>2</sub>ak baino 23 bider berotegi-efektu handiagoa duen gas hori atmosferara isurtzea eragotziz. Erraustea, hau da tenpera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tura handian erretzea, elektrizitatea sort<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">uz,</span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">nahiko arrunta bihurtzen</span> ari da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, lurraldea erabiltzeko lehia eta zabortegie<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k ingurumenean duten inpaktuaren kezka handitu ahala</span></span></span>. Kogenerazioan pa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">pera </span>erre daiteke, elektrizitatea eta bero erabilgarria lor<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tz</span>eko. Papera birziklatzen bada, berriz, basoak soiltzea gutxitzen da edo papergintzan erabiliko ez den egurra energia lortzeko erabil daiteke, basoa ustiatuz, noski. Metodo horiek konbinaturik ere </span></span><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">erabil daitezke</span></span>.</span></span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span>
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Konparazio egokiak egiteko, beh<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">arrezkoa da ingurumen-inpaktuaren adierazle batzuk <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zehaztea eta erabiltzea.<br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Faktoreak banan bana aztertzea komeni da.</span></span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Energiaren ikuspegi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a</span></b></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b> </span>Birziklatzearen eraginkortasuna<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> neurtzeko irizpide gar<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">rrantzitsuenetako bat ener<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">giaren kontsumoa gutxitzeko gaitasuna da, bai hondakinen garraio-kostuak mugatzearen aldetik eta bai</span></span></span> aldez aurretik prozesaturiko lehengaia erabiltzearen aldetik, </span></span></span></span><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> produktu bukatua lortzeko</span></span></span></span>. Alabaina, iri<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zpide hori ez da nahikoa.</span><br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zaborrak kudeatzeko hainbat sistema daude, energia ekoizteko gai direnak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. </span> </span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">E</span></span>sate baterako, elektrizitatea ekoizten duten erraustegiak. Europako hainbat herrialdetan zabaldurik dauden instalazio horiek zaborrak erretzeak <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">sortzen duen bero<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a ura lurruntzeko eta lurrun horrekin turbinei eraginez elektrizitatea ekoizteko erabiltzen dute. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Z</span>entra<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">l </span>horiek erregai fosilak <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">erretzen dituzten zentral termikoek baino berotegi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-efektuko gas gutxiago eta errauts arin gutxiago isurtzen dituzte, eta, partez, berriztagarriak diren erregaiak erabiltzen dituzte (hala nola papera). </span></span></span></span>Energia-balantzearen ikuspegitik<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, ordea, oso eskasak dira, errausketa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> bidez berreskuratzen den energia<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> paper<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> berria ekoizteko behar dena baino <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">hamar bider txikiagoa baita. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ener<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">gia ekoizteko plantak baino gehiago zaborrak eliminatzekoak dira, eta energia elektrikoa ekoiztea bigarren mail<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">akoa da</span>. Ikatza erretzen duen zentral termiko batek erregai<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">an dagoen ener<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">giaren % <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">3</span>5 aprobetxatzen du, gasa erretzen duen batek % 45 eta erraustegi batek % 25 bakarrik. Errendimend<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">u hori hobetzekotan <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">erre beharreko zaborrak sailkatu egin beharko lirateke eta bakoitzarentzako err<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">auskailu berezi bat erabili, ba<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ina hori <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">konplikatuegia litzateke.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></span></span></span></span></span><b>Garraioa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> eta energia</span></b><br /><br />Paper-hondakinak zabortegira, errauskailura nahiz birziklatzera eraman behar izan, garraioa ezinbestekoa da. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">G</span>arraioaren kostua txikia da proze<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">satzearenaren aldean, metodoa gorabehera.</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>Metano-isurket<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ak eta energia</span></b></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zab</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">o</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span>rtegietako baldintza anaerobikoetan, hau da, oxigenorik gabekoetan, mikroorganismoek zaborrak deskonposatzen dituzte eta zabortegi-gasa sortzen dute. Zabortegi-gasa batez ere metanoaren eta karbono dioxidoaren nahastea da, hidrogeno pixka batekin eta batzuetan hidrogeno sulfuro zertxobaitekin. <br /><br />Zabortegi-gasa biltzeko, zabortegiak lur geruza batez estalia egon behar du, eta putzu batzuk, hustubide bat eta haizagailu bat </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> izan behar ditu. </span>Sistema horrek gasa tratamendu-instalazio batera eramaten du eta gero elektrizitatea edo beroa (berotegietarako adibidez) ekoizteko erabiltzen da. Deskonposatzen dena papera denean, tona bat paperek 90.000 kg metano sortzen ditu.<br /><br /><b>Birziklatzearen mugak</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Erabilitako paper birziklatua birzikla daiteke berriz, baina ziklo hori ezin da nahi adina bider errepikatu, zuntzak moztuz joaten direlako. Gehienez ere zazpi bider birzikla daiteke papera. Muga hori iristen denean, ezin da gehiago birziklatu, eta geratzen diren aukerak zabortegira eramatea edo erraustea dira. Erretzea aukeratuz gero, lekurik egokiena paper-fabrika da, instalazio egokia baldin badu, han energia eta beroa behar direlako.<br /><br /><b>Ondorioak energiaren ikuspegitik</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />Energiaren ikuspegitik<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, paper <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">h<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ondakinak kudeatzeko sistemarik onena birziklatzea d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a, hurre<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ngo <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">onena kogeneraziorako erretzea, gehiago birzikla ez daitekeenean, eta kontserbatzen den egurra biomasazko kogeneraziorako erabiltzea. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">A</span>zken aukera gehigarri hori erabiliko ez balitz ere, birziklatzea eta ondoren paper-hondaki<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n</span>ak kogenerazioan erabiltzea da, energiaren ikuspegitik, egokiena. </span></span></span></span></span>Txarrena, noski, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">z</span>abortegira</span> botatzea da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hori bai, birziklatzeak gaikako bilketa eskatzen du.</span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ingurumen<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-inpaktuaren faktore bakarra ez den arren,</span></span> energia da, jarduera batek ingurumen<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a asaldatzearen aldetik, faktore nagusia. Beraz, papera birziklatzeak abantaila handia du beste soluzioen aldean.</span></span><br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></b>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Berotegi-efektuko gasen ikuspegia</b><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Klima-aldaketaren mehatxua<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> oso kezkagarria da, eta fenomeno horren eragilerik garrantzitsuenak paperaren bizi-zikloan berotegi-efektuko gasak dira, batez ere karbono dioxidoa (CO<sub>2</sub></span>) eta metanoa (CH<sub>4</sub>). <br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Papera egiteko gehienetan erabiltzen den lehengaia basotik ateratzen d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">e</span>n egurra da. Beraz, inporta<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ntea da aztertzea zer gertatzen den karbonoarekin <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">basoetan. </span></span>Beste alde batetik, paperaren ekoizpenean sortzen den karbono dioxido<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> gehiena prozesuan behar den energia, batez ere energia elektrikoa, </span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">lortzekoan</span></span></span></span></span> sortzen da. Paper-fabrikek makineria mugitzeko eta zelulosa <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">nahiz papera lehortzeko be<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">har den beroa lortzeko erabiltzen dute </span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">energia elektriko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a. </span> </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Paper-industrien europar konfederazioak dioenez, pasta eta papera ekoizten duen industriak erabiltzen dituen energia primarioak honela banatzen dira:</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglQ7wBYVtc1rEZ-PZO5e1B5jkVWG2Zv9cMRBiMSC0FGCVV0T2Og0yTHgveBnhFU7R7M3N_AZAG5muQTqxD4jyiIiah4wTdoeNlwq8jN9irzlBdADgbBUzvzO7MsHwZSYroY5gJkGdv2VVN/s1600/gazta.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="368" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglQ7wBYVtc1rEZ-PZO5e1B5jkVWG2Zv9cMRBiMSC0FGCVV0T2Og0yTHgveBnhFU7R7M3N_AZAG5muQTqxD4jyiIiah4wTdoeNlwq8jN9irzlBdADgbBUzvzO7MsHwZSYroY5gJkGdv2VVN/s640/gazta.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">E</span>nergia horiek erabiltzen direnean </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">p</span>apera ekoizteko, </span></span> isurtzen den berotegi-gasen kopurua desberdina da energia-iturrien arabera. Ikatza erabiltzen denean 97 kg <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">CO<sub>2 </sub></span></span></span></span>isurtzen dira gigajouleko (Gj), petrolioarekin 83 kg/Gj eta gas naturalarekin 67 kg/Gj. Orotara, ekoizten den tona papereko 800-900 kg <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">CO<sub>2 </sub>isur daitezke.</span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Berotegi-gasen isurketak murrizteko bideak</b></span></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br /></b> Papera birziklatzen bada, karbono dioxido gutxiago isurtzen da, 400-500 kg, ekoitzitako tona papereko. Birziklatu ordez zabortegira eramaten bada, paperak 90 kg metano isurtzen ditu deskonposatzen denean. Hori zuzenean atmosferara askatzen bada, eragiten duen berotegi efektua 1.900 kg </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">CO<sub>2</sub>k eragingo luketenaren parekoa da. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zabortegi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">an sortzen den</span> m</span>etanoa askatu ordez jasotzen bada ere<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, gutxienez %9 inguru atmosferara joaten da. Zabortegian deskonposatzen <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ari den</span> paperak behinola atmosfera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n zegoen </span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">CO<sub>2</sub><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">aren parte bat "bahituta" <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">dauka, beraz, neurri batean a<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tmosfera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ri lagundu egiten dio gas horren edukia ez handitzen.</span></span></span></span></span></span></span></span></span> </span></span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Metano<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a</span> erre egiten da, energia elektrikoa edo beroa sort<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zeko, karbono dioxidoa isuriz noski, baina erregai fosilak errez sortzea baino hobea da hori, basoak atmosfera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ko karbono-zikloan jasotakoa delako.</span></span> Zabortegiko <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">metanoa jasoz lortzen den b</span></span>erotegi-gas<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">en murrizketa </span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> handixeag<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">oa da </span></span></span></span></span></span>birziklatuz lortzen dena baino<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. Sei birzikla<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tze<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">aldi behar dira birziklatuz, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">metanoa jasoz adinako murrizketa lortzeko. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">B</span>irziklatu ezean, zabortegi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ko metanoa jasotzea da soluziorik onena. </span></span></span></span></span></span></span><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hobea</span></span> da birziklatzea eta kogenerazioa konbinatzea eta egur-hondakinak ere kogenerazioan erabiltzea, baina kogenerazioan sortzen den bero guztia aprobetxatzeko gaitasu<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">na izanez gero bakarrik, zeren bestela bero-energiaren soberakina galdu egiten da eta <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">poluzio termi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">koa eragiten da alferrik</span></span>. </span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></span></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hoberena<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, berriz, da ahalik eta birziklatze-aldi gehienak egitea, horrekin kontserbatzen den egurra energia lortzeko erabil<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tzea</span>, eta <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zuntza, </span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">papera egiteko </span></span></span></span></span></span>gehiegi hondatzen denean<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, energia lortzeko erabiltzea.</span></span> </span><b>Ondorioak</b>Energia<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-kontsumoa eta berotegi-gasen isurketa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> dira kontuan izan beharreko <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">faktore nagusiak, nahiz eta beste faktore batzuk ere badauden, hala nola: poluzio termikoa, zatikien isurketa, hondakin kimikoak, inguruko biztanleriari eragiten zaizkion arazoak eta beste zenbait.</span></span></span><br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Bi faktore nagusi hor<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">iek elkarren kontrakoak dira: energia<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k ekoizpena</span></span></span> ahalbidetzen du eta berotegi-gas<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">e</span>k kutsadura eragiten dute. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">P</span>apergintzan, birziklatzeak energia aurreztea dakar eta berotegi-gasen isurketa m<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">urriztea, baina ez beti.</span></span><br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Birziklatzea soilik <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">baino askoz onuragarriagoa da birziklatzea </span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">konbinatzea </span></span></span></span></span></span></span>hondakinak kudeatzeko bes<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">te aukera batzuekin. Kontua da paper-zuntz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">etik ahalik eta onura gehiena ateratzea, produktuaren bizi-zikloare<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n </span>garai egokian kudeatzeko aukera hoberena erabiliz. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Oro har</span> birziklatzeari garrantzi handia</span></span></span> ematea <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">egoki<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ena da, onurarik gehiena ateratzeko, baina zuntza</span></span> </span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">asko andeatzen denean, benetako hondakina bihurt<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zeraino</span>,</span></span></span></span></span> beste aukerak ere kontuan izan behar dira<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. Bitartean, papera ez da benetako hondakina, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">aprobetxatu beharreko baliabidea baizik.</span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="color: black;"></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-75238331053863928382016-06-04T01:02:00.003-07:002016-06-04T01:02:24.781-07:00Nolakoak izango dira etorkizuneko lanpostuak?<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hasi gara gidaririk gabeko autoak ikusten. Egunen batean kamioi-gidariak lanik gabe geratuko ote dira? Galde-erantzunak trebeki erantzuten dituzten ordenagailuek ordezkatuko ote dituzte bezeroen kontsultak erantzuten jarduten duten zerbitzuetako langileak? Biltegizainik gabeko biltegi automatizatuak ote datoz?</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Industria-iraultzaren hasieran ere antzeko kezkak zituzten. Beldur ziren lurrun-makinek gizakiei lana kenduko ote zieten. Gerora ikusi da ez zela hori gertatu. Hala ere, horrek ez du esan nahi goiko galdera horiek zentzurik ez dutenik gaur egun. Izan ere, makinek badituzte trebetasun batzuk, orain arte gizakiak bakarrik zituenak: ulertzeko<span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255">, hitz egiteko, entzuteko, ikusteko, idazteko eta are ikasteko gai dira. Beraz ez litzateke hain harritzekoa lanpostu batzuetan robotek gizakiak ordezkatzea. Eta, horren ondorioak txarrak ala onak izango dira? Beti bezala denetik izango da.<br /><br />Lan gogor asko makinek egingo dituzte, produktuak ekoizteko kostua <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">txikiagoa izango da et</span>ta hori ez da txarra izango, baina erronka galantak ere badatoz. Handienetako bat, zalantzarik gabe, gizarte-desberdintasunak handitzeko joera. Oraintsu arte bizi izan dugun gizartean, ikasketak, trebakuntza maila, jakintza berritzeko ahalegina, hizkuntzak jakitea, teknologiak menderatzea, etab. abantailak ziren baina eragiten ziztuzten desberdintasunak erdiko klasekoen artekoak ziren. Guztiek zituzten lan-kontratu iraunkorrak eta lanaldi osokoak. Automatizazioa eta digitalizazioa zabaldu ahala, ordea, aipaturiko abantaila horiek dituztenek errazago mantentzen dute bizimaila besteek baino. Gainera bizimaila ez mantentzeak, kasu askotan, familia barruko arazoak, osasuna galtzea, bazterketa, etxegabetzea eta hainbat kalte eragiten ditu.</span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255"><br />Oraingo martxan gure ekonomian gero eta pisu handiagoa izango du teknologiak eta txikiagoa eskulanak. Ezinbestekoa izango da gero eta jende gehiagok diru-sarrerak bermatzeko errenta jasotzea. Gazteek garbi izan behar dute ikasketetan saiatzea ez dela gustu kontua eta ez dela inoiz amaitzen. Ikastetxeek, berriz, ez dituzte prestatu beharko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255">gehiago </span></span></span></span>ikasleak izango ez diren lanbideetarako.</span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255">Mundu berri hori dakarkiten teknologiak honako hauek dira oraintxe bertan:</span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255"><b>Robotak</b></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hainbat arlotan ari dira sartzen: produkzio industrialean, medikuntzan, biltegietan, etab.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255"><br /> </span></span></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span class="talk-transcript__para__text"><span class="talk-transcript__fragment" data-time="91255" id="t-91255"> </span></span></span><iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/wMTPPdAczrk/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/wMTPPdAczrk?feature=player_embedded" width="320"></iframe></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Tren-gurpilak muntatzen dituen robot bat. </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/DLj4ImsVkDQ/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/DLj4ImsVkDQ?feature=player_embedded" width="320"></iframe></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"> Ebakuntzetan erabiltzen den DaVinci robota.</span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/quWFjS3Ci7A/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/quWFjS3Ci7A?feature=player_embedded" width="320"></iframe></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Robotak biltegi batean </span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><span style="font-size: small;"><br /></span></b></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: x-small;"><b><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Algoritmo informatizatuak</span></span></b><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /><br />Lehen gizakiek egiten zituzten eragiketa batzuk gaur egun ordenagailuek egiten dituzte automatikoki. Esate baterako burtsako artekariek eskuz egiten zituzten salerosketak orain ordenagailuek egiten dituzte, iristen zaizkien merkatuko datuen arabera. Eginkizun horiek algoritmo bidez gauzatzen dira. </span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: small;"><br /></span><span style="font-size: small;"></span></span>Beste adibide bat sistema dinamikoen monitorizazioarena da. Hegazkinen eta aerosorgailuen hegoetan, makinen motorretan, etab. sortzen diren bibrazioak sentsore bidez jasotzen dira, algoritmo batek aztertzen ditu eta sistema mekanikoak mantentze-lanik behar duen erabakitzen du.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b><br />Adimen artifiziala</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Giza portaera kopiatzeko gai diren programa informatikoak dira hauek. Hainbat dira aplikazioak: gidaririk gabeko ibilgailuak, diagnostiko medikoak, Interneteko bilatzaileak, hizketaren interpretazioa, spam-irazkiak, etab.</span><br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />Errealitate areagotua<br /></span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Kamera baten bitartez ikusten den zerbaiten irudiari, teknologia bidez, informazio digitala gainjartzen zaio, errealitatea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">z dugun hautematea hobetzeko. </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ondoko bideoan ikus daiteke nola laguntzen dion errealitate areagotuak mekanikari bati a<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">uto bat konpont<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zen.</span></span></span></span></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/P9KPJlA5yds/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/P9KPJlA5yds?feature=player_embedded" width="320"></iframe></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Osasunaren monitorizazioa</span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Badira sentsore batzuk bizi-konstanteak jasotzen dituztenak eta medikuei bidaltzen dizkietenak. Esate baterako, bihotzeko gaixotasunak dituzten pazienteen presio arteriala, odolaren oxigenazio maila eta bihotz-taupaden maiztasuna jasotzen duten monitoreek medikuei bidaltzen dizkiete datu horiek, tratamendua egokitu dezaten informazioa iritsi ahala. </span><br />
<br />
<br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Makinen arteko komunikazioa</span></b><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hiru osagai mota erabiltzen dira makinen arteko komunikazioan: sistema bateko parametroak jasotzen edo neurtzen dituzten sentsoreak, komunikazio sareak, batez ere Internet, datuak transmititzeko, eta ordenagailuak, software egokiarekin informazio hori prozesatu eta sistemetan giza partehartzerik gabe zerbait egiteko.<br /><br />Esate baterako, elektrizitate-, gas- eta ur-konpainiek makinen arteko komunikazioa erabiltzen dute, beren instalazioetan dituzten sentsoreek emariaz, presioaz, tenperaturaz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">,</span> korronte-intentsitateaz, etab. biltzen duten informazioa, kablerik gabeko komunikazioak erabiliz, ordenagailu batera informazioa bidali eta, hark informazio hori prozesatu ostean, instalazioetako parametroak doitzeko. <br /><br />Beste hainbat jardueratan ere erabiltzen da makinen arteko komunikazioa: trafikoaren kontrolean, telemedikuntzan, biltegietako izakinen kontrolean, ibilgailu-floten kontrolean, etab.</span><br />
<br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">3D inprimaketa</span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Materiala geruzaz geruza gainjarriz <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">h</span>iru dimentsioko objektuak ekoiztean datza 3D inprimaketa edo gehikuntzazko fabrikazioa esaten zaiona.</span></span><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Prozesuaren abiapuntua</span><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ekoitzi nahi den objektuaren</span><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">eredu digital<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> bat</span></span><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">egitea da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. </span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Horren ondoren, eredu digital hori software batek geruza mehez osaturiko multzo <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bihurtzen du, eta 3D inprimagailu</span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">batentzako aginduak <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">prestatze<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n ditu.</span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe width="320" height="266" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/CP1oBwccARY/0.jpg" src="https://www.youtube.com/embed/CP1oBwccARY?feature=player_embedded" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span></span></span></span></span></span></span><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zer eragin izango du horrek guztiak enpleguan?<br /></span></b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Teknologia produktibitatea handitzen ari da, eta horrekin ekonomia hazten baina jende asko ez da ari hobekuntzarik izaten hazkunde horrekin,<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> eta gizartean desberd<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">intasunak handitzen ari dira. Teknologiaren erruz ari ote da gertatzen hori guztia? Ekonomian beste faktore askok dute eragina, hala nola globalizazioak eta krisial<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">di finantzarioak baina badirudi ukaezina dela teknologia berrien eragina ere. Badirudi behe mailako lanpostu gehiago galtzen direla sortzen diren goimailakoak baino<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span> </span></span></div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-15791304729309848662016-05-27T09:23:00.002-07:002016-05-27T09:23:45.345-07:00Webaren asmatzailearen iritzia liburu digitalen etorkizunaz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Iturria: <a href="http://www.bookbusinessmag.com/article/what-the-inventor-of-the-world-wide-web-sees-for-the-future-of-ebooks/" target="_blank">BookBusiness</a></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Sir Tim Berners-Lee-k World Wide Weba asmatu zuen 1989an, Interneteko edukiak eskuragarri jartzeko helburuarekin. Orain,</span><span style="font-size: small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-weight: normal;"> 2016 IDPF DigiCon @ BEA konferentzian antzeko planteamendua egin du, liburu digitalaren etorkizunaz. Hark </span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">uste du argitaletxeek erabil ditzaketela amaraunaren estandar irekiak, liburu digitalen edukien arteko estekak sortzeko eta ebookak partekatzeko, hainbat tresna eta pantailaren bidez. HTML 5 estandar irekia erabiliz, ebookek konta ezin ahala forma izan ditzakete. Irudimena beste mugarik ez dute izango, zioen </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Berners-Leek. </span>EPUB 3
estandarra webeko estandar irekietara gehiago hurbiltzen den neurrian, dauzkaten gailuak baino haratago joango dira ebookak.</span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://edrlab.org/edrlab/wp-content/uploads/2016/05/Image.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="240" src="https://edrlab.org/edrlab/wp-content/uploads/2016/05/Image.png" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Berners-Lee</span></span><span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-weight: normal;"> 2016 IDPF DigiCon @ BEA konferentzian</span></span></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />Ebooken eta webaren munduak batzea orain arte sektorean uste izan den baino lasterrago gerta liteke, balitekeelako World Wide Web Consortium (W3C) eta International Digital Publishing Forum (IDPF) erakundeak batzea. Berners-Leek, W3Cren zuzendariak, eta Bill McCoyk, IDPFren zuzendari exekutiboak, partaidetza posible horren berri eman zuten, bilkuraren bukaeran. Esan zutenez, oraindik ez dute batzea hitzartu baina hizketan ari dira.<br /> </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ebookak eta webeko estandarrak konbinatzeak ekarriko duenaren ideia bat emateko, </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Berners-Leek esan zuen etorkizuneko ebookak honelakoak izango direla:</span></span><br />
<ol>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Iraunkorrak. Bi munduak batzearekin, tresna eta formatuak aldatu arren, ebookak ez lirateke desagertuko. </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Bateragarriak. Edukiak HTML 5 lengoaian idatzita egongo liratekeenez, plataforma batetik bestera arazorik gabe eraman ahal izango lirateke.<br /> </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Elkarri estekatuak. Liburuak orain arte banandurik egon dira eta irakurleari ez zaio erraza gertatu eduki batetik harekin zerikusia dutenetara joatea, baina, </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Berners-Leeren ustez, etorkizunean amarauneko edukiak bezalaxe elkarri estekaturik egongo dira</span>. Adibide gisa, aipatu zuen ikasliburuen argitaletxeek ikastaro bateko materialak elkarri estekatuko dituztela, ikasleak errazago izan dezan batzuetatik besteetara mugitzea. </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Jarrai daitezkeenak. Argitaletxeek jakin ahal izango dute liburuak nola irakurtzen eta partekatzen diren. </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Webaren irekitasuna eta eskuragarritasuna izango dute. Irakurleekin harremanak izatea eta edukiari etekin ekonomikoa ateratzea errazagoa izango da. </span></li>
</ol>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-54962313090301196102016-05-16T09:58:00.000-07:002016-05-16T09:58:07.570-07:00Fabrikazio ziberfisikoa. Industriaren egungo erronka<br />
IKTen arloan gaur egun dagoen garapen-lerrorik indartsuenetako bat sistema ziberfisikoena da, hau da, sistema informatikoen eta haiekin hertsiki konektaturik dagoen inguruko mundu fisikoaren eta honetan gertatzen ari diren prozesuen arteko lankidetzan dautzan sistemena. Gainera, sistema horiek Interneten eskuragarri dauden datuak lortzeko eta prozesatzeko zerbitzuekin datu-trukean lan egiten dute. Sistema horien garapenak 4. Industria-Iraultza edo Industria 4.0 deritzonera eraman gaitzake.<br />
<br />
Garapen horren emaitzak dira dagoeneko gidaririk gabeko autoak, roboten bidezko kirurgia, eraikin adimendunak, sare elektriko adimendunak, fabrikazio adimenduna eta gailu mediko inplantatuak.
Etorkizuneko ekoizpen industrialaren ezaugarriak izango dira serie handi oso malgutan ekoitzitako produktuen indibidualizazio maila handia, kudeaketa-prozesuetan bezeroak eta negozioko partaideak integratzea eta produkzioa kalitate handiko zerbitzuekin lotzea, produktu hibridoak eskaintzeko.<br />
<br />
<b>IKTak eta fabrikazioaren automatizazioa elkarlanean </b><br />
<br />
Ordenagailuen garapenak makina erreminten eta roboten zenbakizko kontrola ekarri zuen, mikroprozesadorea izan da ordenagailu bidezko zenbakizko kontrolaren <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#CAD">(CNC)</a> bihotza, ordenagailu bidezko grafikoek ordenagailu bidezko diseinua <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#CAD">(CAD)</a> eman zuten. Fabrikazioak izan duen garapena ezinezkoa izango zen ordenagailu-sarerik gabe. Ordenagailuz integraturiko fabrikazioko <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#CIM">(CIM)</a> datuak datu-baseetan gordetzen dira. Adimen artifizialak eta ikaskuntza automatikoak ekarpen interesgarriak egin dizkiete fabrikazio-sistema adimendunei.<br />
<br />
Ordenagailu bidezko ikusmeneko algoritmoak robotikan aplikatzen dira, ingurunea eta oratu beharreko objektua ezagutzeko. Internetek gizakien eta sistemen arteko lankidetza, hornitze-katearen kudeaketa edo ekoizpen-sareak irauli ditu. Agente anitzeko sistemak erabiltzen dira agenteetan oinarrituriko fabrikazioa eta fabrikazio-sistema holonikoak <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#HMS">(HMS)</a> gauzatzeko.
Kablerik gabeko komunikazio holonikoak, sentsore-sareek eta gauzen Internetek ahalbidetu dituzte bereizmen handiko fabrikazio-sistemak. Web semantikoaren soluzioek lagundu dute sistemen arteko interoperabilitatea, ontologiak erabiliz. <br />
<b><br /></b>
<b>Fabrikazio-sistema ziberfisikoak</b><br />
<br />
Gauzen Internetek eta sistema ziberfisikoek eragin handia izango dute industrian. Oraingoz, ordea, gauzen Interneten eta sistema ziberfisikoen kontzeptuak erabiltzen dituzten instalazio industrial gehienek ez dute fabrikazio-ekipamenduetan sentsoreak edo produktuetan <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#CAD">RFID</a> etiketak txertatzea baino askoz gehiago egiten. Gailu horietatik datozen datuek ez dute tratamendu handirik izaten. Hori hasiera besterik ez da. Sistema horien benetako balioa gauzen Interneteko datuak analizatzean eta sortzen den informazioa gero erabakiak hartzeko erabiltzean datza. Esate baterako, fabrikazio- -ekipamenduetan txertaturiko sentsoreetatik datozen datuak higadura edo gerta litezkeen akatsak aurreikusteko eta mantentze-kostuak gutxitzeko erabil litezke. <br />
<br />
Fabrikazio-sistema ziberfisikoen atazentzat bost mailako arkitektura bat zehaztu dute gai horretan diharduten adituek. Honako hauek dira mailak:<br />
<br />
<i><b>1. Konexioa</b></i>: maila honetan, konektaturiko makina, tresna eta produktuek sortzen dituzten datuak jasotzen dira hurrengo mailetara bidaltzeko.<br />
<br />
<i><b>2. Bihurketa</b></i>: maila honetan datuak informazio bihurtzen dira algoritmoak erabiliz. Adibidez, makina erreminta baten bibrazioek sortzen dituzten datu gordinek ez dute informaziorik ematen makinak izan ditzakeen matxurez baina egiaztapen-algoritmoek ondoriozta dezakete informazio hori. <br />
<br />
<i><b>3. Ziber maila</b></i>: maila honek informazio prozesatua jasotzen du aurreko mailatik eta balio erantsia sortzeko erabiltzen du, ekipamendua multzo gisa kontuan hartuta. Maila hau hainbat informazioren bilgunea da eta analitika konplexuak egiten ditu. Adibidez, ziber mailak sail edo talde oso batean oinarrituriko metodo analitikoak erabil ditzake, sail edo talde horretan lan egiten duten antzeko baliabideak erkatuz.
Ematen du ziber mailak eta bihurketa mailak antzeko eginkizunak dituztela. Bien arteko desberdintasun nagusia da bihurketa mailak baliabideak banan-banan hartzen dituela kontuan eta ziber maikak, aldiz, sistema osoa hartzen duela kontuan, ezagutza gehigarria erauzteko. <br />
<br />
<b><i>4. Kognizioa</i></b>: maila honek makinatik datozen seinaleak egoeraren zuzentasunari buruzko informazioa bihurtzen du eta informazio hori beste informazio batzuekin konparatzen du. Kognizio mailan, sarearen bidez jagon edo diagnostika daiteke makina, akatsak aurreikusteko. Egoerei buruzko datu historikoetan oinarrituz aurreikuste-algoritmo batzuek kalkula dezakete zenbat denbora falta den akatsa gertatzeko.<br />
<br />
<b><i>5. Konfigurazioa</i></b>: bere egoeraren jarraipena egiteko gai den makina batek garaiz bidal dezake gerta litekeen akats bati buruzko informazioa operazio mailara. Mantentze-informazio hori baliagarria izan daiteke kudeaketa-sistemarentzat, erabakiak hartzeko. Aldi berean, makinak berak molda dezake bere lan-karga edo fabrikazio-programa, funtzionamendu-akatsek eragindako denbora-galtzeak murrizteko. Sistema bere burua defenditzeko gai da, portaera aldatuz eta prozesua asaldatuko luketen ondoz ondoko akatsak saihestuz.
<br />
<br />
Bost mailako arkitektura hori instalazio industrial baten hainbat mailatan aplika daiteke:<br />
<br />
<b><i>Osagai mailan</i></b>: makina bakoitzak bere biki birtuala du ziberespazioan. Biki horrek makinaren osagai kritikoak modelizatzen ditu. Biki edo <a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=6485727561863216423#avatar">avatar</a> horrek osagai fisikoarekin paraleloan lan egiten du baina diferentzia handi batekin: ez dago denborarekin eta lekuarekin loturik. Avatarrak osagaiaren egoeraren aldaketa esanguratsuak atzematen ditu. Osagai fisikoa narriatzen hasten denean avatarra osagaiaren bizi-denbora atzematen hasten da. Gainera, biki birtual horiek hodeian daude. Horrela geografikoki urrun dauden beste osagai-biki batzuekin interakzioan jardun daitezke.<br />
<br />
<i><b>Makina mailan</b></i>: maila honek osagai mailan sorturiko ezagutza konbinatzen du makinaren funtzionamenduaren historiarekin, sistemaren konfigurazioarekin, etab., makina bakoitzeko avatar bat sortzeko. Antzeko makinen biki birtualak erkatzen dira, errendimendu eskaseko makinak identifikatzeko, laneko erregimena alde batera utzita.<br />
<br />
<div>
<i><b>Sail mailan</b></i>: sail bateko makinek, errendimenduari buruzko datu historikoak eta osagaien egoerari buruzkoak erabiliz, ekoizpena kudea dezakete. Metodo hau erabil daiteke osagai guztien bizi-denbora ahalik eta handiena izateko, aldi berean produkzio- eta kalitate-mailak optimizatuz. Sistemak bere burua mantentzen eta konfiguratzen du.<br />
<br />
<i><b>Enpresa mailan</b></i>: maila gorenak aurreko mailetako emaitzak batzen ditu, goi-mailako errendimendu-txosten bat sortzeko. Zenbait enpresak alda dezakete produkzioaren erritmoa lantegi batean edo gehiagotan, sailaren errendimenduan oinarrituz eta produkzioa orotara eta kostuak mantenduz.<br />
<br />
Lantegian dihardutenak eta kudeatzaileak interakzioan jardun daitezke sistemarekin, hainbat motatako intefaceak erabiliz, datu analitikoak hodeian gordetzen direlako, formatu estandarretan.<b> </b><br />
<br />
<b>Glosarioa</b><br />
<br />
<b><a href="https://www.blogger.com/null" name="avatar"></a>avatarra </b>Sistema fisiko baten biki birtuala, semantikan, simulazioan eta modelizazioan oinarritua, automatizazioaren arkitekturan erabiltzen dena.<br />
<br />
<b>fabrikazio-sistema holonikoa; HMS </b>(en<b> </b>holonic manufacturing system) <span style="font-weight: normal;">Fabrikazio-sistema bat non makinek, lantokiek, piezek, produktuek, pertsonek, departamentuek, etab. ezaugarri autonomoak eta lankidetzakoak baitituzte. Elementu horiei "holonak" esaten zaie. HMS batean, holon bakoitzaren jarduerak beste holon batzuekiko lankidetzaren bidez zehazten dira eta ez mekanismo zentralizatu baten bidez. Era horretan HMS batek malgutasun handia izan dezake.
</span><br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="CAD"></a><b>ordenagailu bidezko diseinua; CAD</b> (en computer-aided design) Zehaztasunez marrazteko softwarea, ingeniaritzan, arkitekturan eta artean erabiltzen dena.
<b> </b><br />
<br />
<a href="https://www.blogger.com/null" name="CNC"></a><b>ordenagailu bidezko zenbakizko kontola; CNC</b> (en Computerized Numerical kontrol) Zenbakizko kontroleko sistema, programatzen den ordenagailu baten aginduak jarraituz lan egiten duena. <br />
<br />
<b>ordenagailuz integraturiko fabrikazioa; <a href="https://www.blogger.com/null" name="CIM"></a> CIM</b> (en computer-integrated manufacturing) Produkzio-prozesu osoa ordenagailuz kontrolatua duen fabrikazio-sistema.<br />
<br />
<b><a href="https://www.blogger.com/null" name="RFID"></a>RFID</b> <b>etiketa</b> Irratimaiztasun bidez objektuak identifikatzeko etiketa. RFID teknologiaren xede nagusia etiketa batzuetan gordetako informazioa irrati-uhinen bidez eskuratzea da.<br />
<br />
<b></b><br />
<b><br /></b> </div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-7132193287681122992016-04-30T09:26:00.004-07:002016-04-30T09:26:53.089-07:00Nola lortu duen Watsonek elkarrizketazko hizketa ezagutzea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://venturebeat.com/2016/04/28/samsung-and-ibm-show-how-watson-has-improved-conversational-speech-recognition/" target="_blank">venturebeat</a></span><br /><br />IBMk aurrerapen handia lortu du bere Watson ordenagailuak elkarrizketazko hizketa ezagutzeko duen gaitasunean. Iaz, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Wa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tson gai zen elkarrizket<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">etan ingelesezko hizketa ezagutzeko, %8ko errore<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-t</span>asarekin. Orain errore-tasa <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">%6,9ra jaistea lortu dute. </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Lorpen horrek erakusten du adimen artifiziala gero eta ahaltsuagoa dela, eta </span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">gero eta hurbilago dagoela </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ataza asko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tan robotek gizakiak ordezkatzea.<br /><br /> </span></span>Azkenaldian hobekuntzaren oi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">narri sendoena sare neuronal sakon<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">e</span>k <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ekarri dute</span></span></span>. Azken helburua da gizakiaren zehaztasunaren parekoa edo hobea lortzea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, hau da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, %4 inguruko errore-tasara iristea. </span></span><br /><br />
Hobekuntzak egin dituzte bai <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">modelizazio akustikoan eta baita hizkuntzarenean ere</span>.
Alderdi akustikoan bi sare neuronal sakon<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> bateratu dituzte, testuinguruaren arabera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> sarrerako audioko fonoak aurreikusten dituztenak. Eredua<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k entrenatzeko, </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=225858&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D225858" target="_blank">Switchboard</a>, <a href="https://catalog.ldc.upenn.edu/LDC2004T19" target="_blank">Fisher</a> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">eta</span> <a href="https://catalog.ldc.upenn.edu/LDC96S35" target="_blank">CallHome</a> corpusetako audio tr<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">abskribatuko </span></span>2.000 ordu<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> erabili dituzte.</span></span></span></span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-57632619386189090792016-04-27T00:35:00.004-07:002016-04-27T00:35:42.515-07:00Hiztegi elebidunak erabiltzeak dituen arriskuak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hiztegi elebidunak baliokidetza-hiztegi soilak izan ohi dira. Hizkuntza bateko hitz baten ondoan beste hizkuntza bateko "baliokidea(k)" erakusten dituzte. Asko horretan geratzen dira, beste batzuek kategoria gramatikalak zehazten dituzte eta onenean erabilera-adibideren bat ere ematen dute. </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hiztegi elebakarrek, aldiz, askoz informazio gehiago ematen dute: ebakera, kategoria gramatikala, erabilera-eremua, etimologia, definizioa, adibideak, beste hitz batzuekiko erreferentziak, erregistro-markak, etab. <br /></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">
</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hiztegi elebidunen arazoetako bat izaten da baliokidetzaren mugak ez dituztela argi azaltzen, eta oker handiak egiteko arriskuan jaus gaitezkeela. Esate baterako, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">espainiera</span>/euskara hiztegi batean <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">espainierazko</span> "repostero" hitzaren baliokide gisa "gozogile, gozogin" ikusten baduzu ez zaitez fida hori eta horrenbestez, bestela behin euskal erakunde bateko itzultzaile bati gertatu zitzaiona gerta dakizuke. Liburu bat itzultzen ari zen eta presa zuten argitaratzeko. Horregatik, azken ordura arte ezin izan zituen ikusi ahal izan testuarekin batera zihoazen irudiak. Irudien oinak bai baina irudiak berak ez. Oin horietako batek "Repostero del siglo..." zioen. Itzultzaileak, zalantza handirik egin gabe "[Halako mendeko] gozogilea" idatzi zuen. Hankasartzea ez zen nolanahikoa, zeren irudiak ez zuen gozogilerik erakusten, estandarte moduko bat baizik.<br /><br />Real Academia Españolaren hiztegian begiratzen baduzu, ikusiko duzu "repostero" sarrerak bost adiera ematen dituela: gozogilea bai, baina baita buruzagi baten zerbitzaria den marinela, jauregi bateko zerbitzu baten arduraduna, sukaldeko arasa eta ikur heraldikoak dauzkan oihala edo tapiza ere.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Foral18.jpg/250px-Foral18.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Foral18.jpg/250px-Foral18.jpg" /></a></div>
<br />
<br />
<br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Beste kontu bat da euskara<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">z nola esaten zaion horri jakitea. Txarrenean ere ez legoke hain gaizki "tapiz heraldikoa" esatea.</span> </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Hiztegi elebidunen bes<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">te gabezia bat testuingururik ez eskaintzea edo gutxiegi eskaintzea izaten da. Baliokide gisa agertzen den hitz bakoitza zer testuingurutan erab<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">il daitekeen jakitea ez da erraza izaten. </span></span>Espainiera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">/ingelesa hiztegi batean <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">espainierazko "viga" hitzaren baliokide gisa "beam", "rafter" eta "girder" aurkitzen ditut baina inolako adibiderik edo azalpenik gabe. Berdin dio horietako edozein erabiltzea? Hiztegi elebidunak ez dit argitzen. Noan ingelesezko hiztegietara ea zer dioten. Wikipedian bertan badut <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">argitasun aski. "Beam" egitura batean batez ere makurdura<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> eragiten duten kargei eusteko pie<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">za da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">.</span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">I</span>zan daiteke eraik<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">in batena<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> baina makinetan, automobiletan, eta abar funtzio hori betetzen duten pieza txikiagoei er hala esaten zaie. "Girder"<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, berriz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, </span>eraikin bateko habe nagusia da, beste</span> habe txikiago batzuei eusten die<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">na. </span>"Raf<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ter" zuraje batean gailurretik behera<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ko habe inklinatuak dira, gapirioak alegia. Honek beste zerbait ere nabarmentzen digu, alegia, hiztegi elebidunek ez d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">utela <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">emat</span>en maila teknikoko xehetasun</span>ik. </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">
</span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Beste arrisku bat izaten da eskainitako baliokidea hitz solte moduan hartzea, kontuan izan gabe itzulpenak esaldiak daukan ideia transmititzea duela helburu, eta ez esaldia osatzen duten hitzen baliokideen multzoa ematea. Adibidez<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, ing<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">eles/euskara hiztegi batek esaten badigu ingelesezko "included"en baliokidea "barne" dela, eta hor<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">i bakarrik izaten badugu kontuan, ez dugu euskarazko "besteak beste" esapide jatorra erabiliko, kasu askotan egokiena dena. </span></span></span><br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Itzultzaile ona izateko, lehenik eta behin zalantzak izaten ikasi behar da, gero iturburuko hizkuntzako hitz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">en adiera e<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ta erabilerak</span></span> hizkuntza horretako hiztegietan argitu eta azkenik xede-hizkuntzako hitz egokia bilatu, hizkuntza horretako hiztegietan<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, hiztegi elebi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">dune<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k ematen dituzten ba<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">liokide</span>ak iradokizun soiltzat hartuz.</span></span></span></span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-68775019805818487252016-04-14T10:05:00.001-07:002016-04-14T10:05:13.986-07:00Farmazia-industria testu-meatzaritza erabiltzen ari da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://Why big pharma is turning to text mining Éanna Kelly, Science|Business As the volume of information soars, it is no longer enough to search for papers - researchers need computers to read and analyse them too, says Jon Hill, computational biologist at Boehringer Ingelheim Advertisement Text mining hundreds and thousands of articles at once to uncover hidden research connections is an increasingly powerful tool in drug discovery, according to Jon Hill, principal scientist in computational biology at Boehringer Ingelheim. Straightforward searching can no longer digest the volume of information. Medline, for example, currently holds something like 22 million abstracts. “Search has improved but it’s not enough. There’s just a mountain of material out there. Really, we couldn’t keep pace with the amount of scientific data that’s coming out,” said Hill. Text and data mining turbocharges traditional search functions. “It does not only the retrieval work but the summarisation work too – that can make things downstream a lot faster,” Hill said. Computer crawling is used mostly for large scale speed-reading, but pharma companies are finding additional uses for it. For example, to analyse what the competition is doing. “You could go through the affiliation fields of articles and see which companies are active in different fields. Then you can check the pipelines of these companies,” Hill explained in a webinar he hosted last week for the digital rights services company, Copyright Clearance Center Inc. “Conference abstracts are good to go through too – they might have some really cutting edge stuff that hasn’t made it into the literature yet. You can also comb grant and patent information,” he said. Text mining can also avoid wasted hours at conferences. “If you go to a meeting held by the American Heart Association or somewhere like the American College of Rheumatology, there’s so many conference tracks running at the same time. Text mining can sort through the hundreds of conference poster abstracts to find the most interesting session for you,” said Hill. Academics face barriers to text mining Pharmaceutical companies obviously have the financial wherewithal to pay for rights to mine the literature in this way. But while the power of text mining is evident, publically-funded researchers in Europe face legal barriers to its use. As things stand, publishers have the right to grant or refuse the mining of academic journals on the basis of copyright law, EU database protection law, and provisions in intellectual property law. The UK is the only country in Europe to have exempted automated computer mining from copyright law. Publishers block data mining software programmes by default, but may give special licence permissions to academics and university libraries. This clash, which sits within a wider debate about open access, has resulted in the call for new rules. Last December, the European Commission proposed a bill which would clear the way for researchers to perform text and data mining, as part of a broad update of European copyright rules. Speed reading, slowed down A scientist reading about an interesting new therapeutic target for breast cancer in an academic paper might check the references for more information and conclude a broader investigation is warranted. The scientist will summon an expert in text mining and explain the context of the search and its objectives. A text miner is someone with good search skills, Hill said, adding, “A little bit of programming skill is beneficial too, but not necessary.” A text miner will begin by hand selecting a list of aliases for the target. “Building the corpus takes time,” noted Hill. It’s an iterative approach, and a bit finicky. Using too few search terms at the beginning, risks missing something. “You begin wide and you get narrower as you continue,” said Hill. Searches are easier when scientists use common nomenclature in their publications. “There’s only so many genes out there, so people have been getting better at using standard names. New articles are a little bit more consistent,” Hill noted. Mining workflow; Source Boehringer Ingelheim Pharmaceuticals With the parameters fixed, the text mining can begin. “You can draw from a lot of different resources. By far the most popular source is the medical literature,” said Hill. Scientists will usually be interested in comparing abstracts. “But sometimes, full text will be irreplaceable, if you’re interested in searching for more information on materials or methods. These don’t always make it into top line results,” Hill said. However it remains expensive and extremely time consuming to retrieve a lot of full-text articles; 60,000 – 70,000 is the higher end, said Hill. “But that’s a real pain to crunch. It’s safer to keep it in the hundreds.” After the mining algorithm scours the Internet, search results appear in a formatted table with the original query on the left and hits – or extracted relationships – on the right. There is also a column citing where the hits were found. Then it is up to the scientist to join the dots. The table tells the researcher, “Here are all the PubMed IDs with my diseases; here are the IDs with my genes,” said Hill. It is then possible to interrogate the data to find out if, “certain diseases associated with certain genes are talked about in PubMed.”" target="_blank">science business</a></span>
<br /><br /><br />Informazioa o<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">so ugar<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ia denean, ez d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">u balio eskuz bilaketa arruntak</span></span></span> egiteak. Makinak behar dira milaka <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">dokumentutan<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, testu-meatzaritza bidez, ezkutaturik da<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">goen informazioa eta datuen arteko loturak </span></span></span>aurkitzeko. Farmazia-industrian, esate baterako, ikerketarako ezinbesteko tresna bihurtu da testu-meatzaritza. <br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Bilaketak egiteko ez ezik laburpenak egiteko, lehiakideak zertan ari diren jakiteko, kongresuetan edo patenteetan zer berrikuntza ari diren agertzen jakitek<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">o. Kongresu askotara joa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tea saihestea</span> ere lortzen dute, informaziorik galdu gabe.<br /></span>Teknika horiek erabiltzea ez dago, ordea, edonoren esku. Enpresa handiek <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bai, di<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ru asko dutelako, baina erakunde publikoetako ikertzaileek zailtasunak dituzte, bai baliabide faltaz eta baita argitaratzaileek oztopoak jartzen dizkietelako meatzaritza erabiltzeko, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">kopia-eskubideak di<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">rela eta</span></span>. Europan Erresuma Batuak bakarrik <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">atera du testu-meatzaritza kopia-eskubideen legetik</span></span></span></span>. Hala ere, joan zen abenduan, Europako Batzordeak, kopia-esku<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bideen legeria eguneratzeko neurrien barruan,</span> proposamen ba<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">t egin zuen arazo hori konpontzeko</span>. <br /><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Testu-meatzaritzari <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">etekina ateratzeko, testu-meatzari trebeak behar dira. Profesional horiek eskuz hasten dira lehen bilaketa <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">egiten eta gero iteratiboki joaten dira bilaketa osatzen. Hasieran bilaketa zabal bat egiten d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ute eta gero pixkanaka fintzen joaten dira<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">.</span></span></span></span></span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-85330820508624234492016-04-07T05:14:00.001-07:002016-04-07T05:14:40.644-07:00Nola aztertu zituzten Panamako paperak<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Iturria: <a href="http://wired.co.uk/" target="_blank">wired.co.uk </a></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Datu guztiak Panaman egoitza duen Mossack Fonseca bulego juridikotik lortu zituzten. Inoiz ezkutuan atera den datu kopururik handienak
adierazten du mundu mailako 70 agintarik baino gehiagok milaka milioi euroko zergak ordaintzeari ihes egin diotela, Panamako isilpeko kontuak baliatuz. <br /></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Panamako paperek erakusten dute Mossack Fonseca bulegoak munduko jende boteretsuarekin zerikusia zuten ehunka bezerori lagundu ziela dirua zuritzen, zergak ordaintzeari ihes egiten eta isunak saihesten. Paperak ezezagun batek iritsarazi zizkien 100dik gora albiste-organizaziori eta 400 kazetariri baino gehiagori, eta ikerketak ia urtebete iraun du.<br /><br />Datu gordinak kazetariei eskuera jartzeko prozesuak digitalizatzea, ordenagailu eta algoritmo ahaltsuak erabiltzea behar izan du, milaka xehetasunen artean izen ezagunak aurkitzeko. Guztira 11,5 milioi dokumentu dira.<br /><br />Multzo horretan badaude, besteak beste, emailak, kontratuak, transkripzioak eta eskaneaturiko dokumentuak. Guztira 4,8 milioi email, datu-baseetako 3 milioi erregistro, 2 milioi <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">PDF</span>, milioi bat irudi eta 320.000 testu-dokumentu dira eta 2,6 terabyte hartzen dute. Datu zaharrenak 1977koak dira eta berrienak 2015ekoak. </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Datuek nabarmen jartzen dute Mossack Fonsecak 14.000 banku, bulego jur<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">idiko, enpresa-sortzaile eta bitartekari<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> baino</span></span> gehiagorekin lan egin <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">d</span>utela, enpresak, fundazioak eta ondasun-tra<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">nsmisioak prestatzeko</span>. </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Lorturiko dokumentuez informazioa emateko, bermatu behar zen dokumentuak automatikoki <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tratatzeko eta haietan bilaketak egiteko modukoak izan behar zutela</span></span>. Ez da erraza homogeneoak ez diren datuen arteko erlazioak bilatzea. Tau<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">letan, irud<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ietan eta </span></span>irudi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-formatua duten PDFetan nekez egin daitezke bilaketak</span>. Süddeutsche Zeitung egunkariak eta</span><span style="font-weight: normal;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span class="mw-headline" id="International_Consortium_of_Investigative_Journalists"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span>International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) elkarteak Nuix sofware-enpresarekin lan egin zuten fitxategiak antolatzeko. Datuak, gainera, zerbitzari pribatuetan, hau da, kanporako konexiorik ez zutenetan, gorde behar ziren. Gero indexatu egin behar izan ziren, testu eta metadatu guztiak erauzteko, eta ondoren big datako teknikak erabili, aztertu ahal izateko.</span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Datuak prozesatze<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ko erronkarik handiena makinek testutzat har ez zitzaketen datuen kopuru erraldoia izan da. OCR bidez bihurtu <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ziren</span> dokumentu horiek, bilaketak egin ahal izateko. Behin testua erauzi ondoren, edukiak <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">indexatu ahal izan <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ziren</span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, bilaketak egin<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> eta datu-baseetan sartu. Entita<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">teak erauzi ahal izan <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ziren</span>: izenak, deiturak</span></span></span></span></span>, enpresen izenak, hel<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">bideak</span>, lekuak, etab. Gero izen<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> horie<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k dokumentuekin zituzten</span></span> erlazioak bilatu behar ziren<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">.</span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Behin informazioa indexatu ond<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">oren, algoritmoak erabili dituzte, datu-base handi batean erlazioak bilatzeko. Azkenean, automatikoki lan<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">dutako informazioa eskuz sorturiko datuekin konbinatu <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zuten<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, eta k</span>azetariek politikari garrantzitsuen, nazio<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">arteko gaizkileen, kirolari ospetsuen eta beste batzuen zerrendak prestatu zituzten<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, bilaketa z<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ehatzak egiteko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">.</span></span></span></span></span></span></span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-23561569066211930872016-03-24T11:03:00.000-07:002016-03-26T03:29:25.684-07:00Zer da BBC Micro Bit?<div dir="ltr">
Iturria: BBC</div><div dir="ltr"><br></div>
<div dir="ltr">
Ordenagailu txikitxo programagarria da. Argi-keinuen bidez mezuak igortzen dituzten LEDak eta mugimendu-sentsoreak ditu, eta konekta daiteke beste gailu batzuetara kablez eta Wifiz. </div>
<div dir="ltr">
<br></div>
<div dir="ltr">
BBCk sortu du eta Erresuma Batuko eskoletan horren milioi bat ale banatu ditu, ikasleek programatzen ikas dezaten.<br><br> Txartel baten forma du, 50x40mm tamainakoa, bi botoi eta 25 LEDez osaturiko 5x5eko matrize bat dauzkana. Gainera azelerometro bat eta iparrorratz bat ere baditu, mugimendua eta norabidea detektatzeko.</div>
<div dir="ltr">
<br></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://cdn2.pcadvisor.co.uk/cmsdata/features/3619250/BBC_Microbit.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://cdn2.pcadvisor.co.uk/cmsdata/features/3619250/BBC_Microbit.jpg" height="180" width="320"></a></div>
<br>
<div style="text-align: left;">
Botoiez kontrola daitezke jokoak, telefono batean edo beste tresna batean entzuten den musika, kamera bat edo beste hainbat motatako tresnak, bai baitu Bluetootha ere. <br><br>Irudiaren behealdean ikusten diren bost eraztunen bidez, krokodiloak edo 4 mm-ko konektoreak erabiliz beste sentsore batzuk konekta dakizkioke, hala nola termometroak, hezetasun-sentsoreak, etab.<br>
<br>
Micro Bitek seinaleak ere igor ditzake eraztunetara, motorrak, robotak eta beste gauza batzuk kontrolatzeko. Eraztunekin bat eginda dagoen ertz osoa konektore estandar bat da, beste ekipo batzuekin, esate baterako Arduino batekin, konektatzeko. USB pendrive gisa ere erabil daiteke, programak kargatzeko eta deskargatzeko. <br><br>Energia AAA motako bi pilak edo beste tresna batek ematen diote.<br>
</div><div style="text-align: left;"><span style="color: rgb(37, 37, 37); font-family: 'Helvetica Neue', Helvetica, 'Nimbus Sans L', Arial, 'Liberation Sans', sans-serif; font-size: 16px; line-height: 26.4px; background-color: rgb(255, 255, 255);"><br></span></div><div style="text-align: left;"><span style="color: rgb(37, 37, 37); font-family: 'Helvetica Neue', Helvetica, 'Nimbus Sans L', Arial, 'Liberation Sans', sans-serif; font-size: 16px; line-height: 26.4px; background-color: rgb(255, 255, 255);">Hainbat programazio-lengoaia onartzen ditu, hala nola JavaScript, Blockly, Python eta C++. Micro Biten webgunean hiru kode-editore daude: </span><span class="new" style="color: rgb(37, 37, 37); font-family: inherit; font-size: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; border: 0px; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-weight: inherit; font-stretch: inherit; vertical-align: baseline; background-image: none; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;">CodeKingdoms</span><span style="color: rgb(37, 37, 37); font-family: 'Helvetica Neue', Helvetica, 'Nimbus Sans L', Arial, 'Liberation Sans', sans-serif; font-size: 16px; line-height: 26.4px; background-color: rgb(255, 255, 255);">, JavaScript erabiltzen duena, Microsoft Block Editor, gaztetxoentzat pentsatua eta </span><span style="color: rgb(37, 37, 37); font-family: 'Helvetica Neue', Helvetica, 'Nimbus Sans L', Arial, 'Liberation Sans', sans-serif; font-size: 16px; line-height: 26.4px; background-color: rgb(255, 255, 255);">Microsoft TouchDevelop plataforma, telefonoak, tabletak eta ordenagailuak erabiliz programatzea ahalbidetzen duena.</span></div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-62642697190611873312016-02-14T07:40:00.002-08:002016-02-16T08:53:09.565-08:00Teknologia hezkuntzan. Egoera eta joerak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Teknologia asko hedatu da gure ikastetxeetan azken urteotan. Euskal Herriko Autonomia Erkidegoan, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak <i>Informazioaren eta <a href="http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/contenidos/informacion/publicacion_tic/eu_def/adjuntos/IKT%202014%20_%20%20E%20.pdf" target="_blank">Komunikazioaren Teknologiak Ikastetxeetan</a></i><a href="http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/contenidos/informacion/publicacion_tic/eu_def/adjuntos/IKT%202014%20_%20%20E%20.pdf" target="_blank">. <i>2014/15 Ikasturtea</i> </a>txostenean dioenez, 2,46 ikasleko ordenagailu bat dago, eta ikasleek erabiltzen dituzten ordenagailuen % </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">98,25 Internetera konektaturik daude. Hezkuntzan erabiltzen den teknologia ez da, ordea, ordenagailuetara mugatzen. Ondoko pasarteetan errepaso txiki bat egingo diegu makina horiez baliatuz hezkuntzan erabil daitezkeen teknikei.</span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Ikaskuntza pertsonalizatua </b></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Tresna digitalek, softwareak eta ikaskuntza-plataformek hezkuntza ikasle bakoitzaren beharretara, ikasteko estiloetara, gainditu beharreko gabezietara, zaletasunetara egokitzeko aukera paregabea eskaintzen dute. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />Abagune horietaz baliatzeko kontuan izan beharreko irizpideek lau oinarri hauek dituzte:</span><br />
<ul>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ikasle bakoitzak dituen trebetasunak, gabeziak, zaletasunak eta helburuak jasotzen dituen fitxa bat prestatu behar da.<br /> </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ikasle bakoitzak ikaskuntza-ibilbide pertsonalizatua jarraitu behar du, helburu akademikoak bere buruari jartzen eta kudeatzen lagunduko diona.<br /> </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ikasleek konpetentzietan oinarrituriko aurrerabide bat jarraitu behar dute, gai bat menderatzen dutela frogatzeko gaitasuna bilatzen duena eta ez ikastaroa gainditzea. <br /> </span></li>
<li><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> Ikas<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">leen ikasketa-inguruneak malguak eta bakoitzaren helburuak lortzen laguntzeko moduan egituratuak izan behar dute. </span></span></li>
</ul>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Helburu horiek lortzen lagundu dezake teknologiak. Ikasleek ordenagailuak eskura baldin badituzte, nonahi eta noiznahi ikas dezakete. Ikasketa kudeatzeko sistemak, ikaslearen informazioa kudeatzeko sistemak eta beste software batzuk erabiltzen dira etxeko lanak banatzeko, hitzorduak eta komunikazioak kudeatzeko eta ikasleen aurrerapena jarraitzeko.
Hezkuntzako softwarea eta aplikazioak, gero eta gehiago, gai dira, ikasleak dakiena neurtzeko ez ezik, baita ikaskuntza-prozesua nola doan erakusteko edo ikaslearen aldartearen berri izateko.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Horrek guztiak eskolei eta irakasleei beren lan egiteko era aldatzea eskatzen die. Malgutasuna eta programazioaren eskakizunak ezkondu behar dituzte, eta irakasleek aspalditik errotuak dituzten ohiturak aldatu behar dituzte. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Eskola-sisteman ordenagailuak erabiltzea bultzatzen denean espero da ikasleei eduki pertsonalizatuagoak ematea, ikasleek beren kasa ikastea nork bere gaitasunen arabera, ikasleak teknologiaren erabileran trebatzea, lan konplexuagoak egiteko aukera eskaintzea, eskolen kudeaketa hobetzea eta eskola-komunitatearen barruko komunikazioa hobetzea. Hala ere, gauzak ez dira beti horren ondo joaten. Ordenagailuek eta instalazioek dirua eskatzen dute, Interneteko konexio ona behar da, eta, oroz gain, oinarrizko planteamendu pedagogikoa askotan ez dago behar bezain landua. Azken finean errazena da erosketak egitea eta zailagoa teknologiari zukua ateratzea. </span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Ikaskuntza konbinatua</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Partez zuzenekoa eta partez teknologia bidezkoa da ikaskuntza konbinatua. Hainbat eratan egin daiteke konbinazioa. Eskola barruan teknologia erabil daiteke ikasgelan bertan edo informatika gelan. Teknologia bidezko ikaskuntza izan daiteke ohikoa ala osagarria, ikasitakoa aberasteko eta indartzeko. Ikasle guztientzat software berbera egon daiteke ala ez. Joera nagusia da ikasgelan egiten den lana eta teknologia bidezkoa elkarrekin loturik egotea. Beste joera bat da ikasleak eskolatik kanpo Internet erabiltzera bultzatzea.<br /><b><br />Material digitalen erabilera ikasgelan</b></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b> </b>Eusk<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">o Jaurlaritzaren <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="http://eimakatalogoa.eus/cgi-bin/koha/opac-search.pl" target="_blank">EIMA ka</a><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><a href="http://eimakatalogoa.eus/cgi-bin/koha/opac-search.pl" target="_blank">talogoa</a> kontsultatzea na<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">hikoa da ikusteko azken urteotan hezkuntzarako <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ikasmaterial digital asko ekoiztu dela<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">: jolas didaktikoak, ordenagailu-jokoak, liburu interaktiboak eta erreferen<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tzia-softwareak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">.</span></span></span> </span></span></span></span></span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Horri esker eskola askok erabiltzen dituzte baliabide digitalak.</span>
Hala ere, oraindik <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">paperezko ikasmaterialak dira nagusi. </span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-20625454253326977252016-01-24T09:41:00.006-08:002016-01-24T09:41:58.950-08:00Itzulpenaren eta terminologiaren garrantzia merkatu globalean<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://termcoord.eu/2015/03/why-communication-translation-and-terminology-are-so-important-at-a-global-market/">termcoord.eu</a></span> </span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gaur egun enpres<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a asko</span>k nazioarteko mailan lan egin behar dute, eta eleaniztasunarekin egiten dute topo ezinbestean. Oso gogoan izateko kontua da hori, mundu mailan jarduten duen enpresarentzat. Ko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">munikazio-estrategia egokia eskatzen du. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">B</span>estela, gaizki-ulertuak eta hauen ondorio txarrak izateko arr<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">iskua dago.</span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Nazioartean diharduen enpresak munduan sakabanaturik ditu bezeroak, askotariko kultura-, e<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">konomia-, politika- eta hizkuntza<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-</span>ezaugarri<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k dituztenak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">. </span></span></span></span></span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Atzerrian arrakasta <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">izateko, komunikaio-estrategia egokiak erabili behar dira, bezerogai<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ek ondo ul<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ertu behar d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">utenez esaten zaiena</span>. Gero eta jende gehiagok egiten ditu erosketak Internet bidez, eurena ez den he<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">rrial</span></span></span></span></span>de batean. Baina, erosi <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">baino lehen, bilatzen ari diren pro<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">duktua edo zerbitzua aurkitu behar dute. </span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Horregatik, ororen buru</span>, mezua igortzean <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ez hutsegiteko g<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">auzarik g<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">arrant<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zitsuena da</span></span></span></span> informazioa behar den bezala jasoko dela bermatzea, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">hartzaileak ohikoa du<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">en terminologia erabiliz, kultura eta hi</span>zkun<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">tza aldetik okerrik egin gabe eta gaizki<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">-ulertu gogaikarriak saihestuz. </span></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Kontuz ibili behar da, esate baterako, hizkuntza ber<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a egiten duten herrialdeetan ere, termino baten adiera desberdinekin. Adibidez, Espainian "llanta" <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ibilgailu baten gurpilaren <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">metalezko barruko pieza da, gainean pneumatikoa hartzen duena, eta Amerikako espain<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ieran<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, aldiz, pneumatikoa. Kopuruak aipatzen direnean<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, berriz, AEBn "billion" 10<sup>9 </sup>da, baina Erresuma Batuan 10<sup>12</sup>. </span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />Gaizki-ulertuen beste adibide bat ki<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">rol-oinetakoak egiten dituen </span>Nike enpresak sortu zuena da. 1990eko hama<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">daren azken aldean, lasterka egiteko "Nike Air"</span> <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">oi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">netakoen logoan, "Air" hitzaren irudian <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">sugarrak erabili zituen. </span></span>Ikur horrek arabieraz "Allah" hitza adierazteko grafiare<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n antz handia zuen, eta horrek musulman<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">en artea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n </span></span>haserre<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">a</span> eragin zuen</span></span>. Musulman askok sentitu zuten irainaz oharturik, Nikek mila<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ka oine<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ta<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ko-pare merkatutik erretiratu behar izan zituen, eta lan handia </span></span>egin behar izan zuen, urrundu ziren bezeroak ostera berega<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">natzeko. </span> </span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Askotan gertatzen da kontzeptu bat beste hizkuntza batera itzultzen denean ez asmatzea.<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span>Horregatik<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, garrantzitsua da itzultzaile eta terminologo profesionalek lan horietan <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">parte hartzea baliokide egokiak bilatzeko eta okerrik ez egiteko. </span></span></span></span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-56220841880687499932016-01-21T11:25:00.003-08:002016-09-26T11:02:12.932-07:00BBCren gomendioak mugikorretarako idazten duten kazetarientzat<div dir="ltr">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Sarerako albisteek estekak eduki behar dituzte, irakurgarriak izan behar dute eta erakargarriak izan behar dute,edozein delarik ere erabiltzaileak aukeratzen duen pantailaren tamaina. Horrek esan nahi du mugikorrerako pentsatu behar direla lehenbizi oinarrizko edukiak eta gero gehitu haiei emendiozko informazioak eta ezaugarriak <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">beste plataformetarako</span>.</span></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Zer eragin du horrek kazetarien idazteko eran? Behar diren hitzak justu erabiltzea eta alferrikakoa baztertzea ez da arau orokor txarra. Arrakasta izatea edo porrot egitea da diferentzia. Askoz gutxiago ametitzen da betelana mugikorretan, izan ere, horrek irakurlea lehenago aspertu, eta irakurtzen ari dena bertan behera uztea dakar. Kazetariak irakurleen etengabeko arreta lortu behar du; haiek lehen esalditik harrapatu. Oso erraza baita klik batez alde egitea. Ez da xehetasunetan katramilatu behar.</span></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">BBC News-ek gomendio batzuk prestatu ditu kazetariei </span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">laguntzeko<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span>lehenik mugikorretarako pentsatuak diren web orri erakargarriak idazten eta sortzen.<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span>Hona hemen testuari buruzko oinarrizko batzuk:</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div dir="ltr">
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Izenburuak</span></b><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br />BBC News-en, istorio askok bi izenburu izaten dituzte: labur bat indexatzeko, eta beste bat, luzeagoa, bilaketak optimizatzeko. Biek funtzionatu behar dute plataforma guztietan, beraz, bilatzaileetarako izenburu nagusiak trinkoa izan behar d<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">u, gehienetan 55 karaktere baino gutxiagokoa eta gakohitzak hasieran dituena. Hori baino luzeagoa izanez gero<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, telefonoaren pantailarako gehiegizkoa litzateke.</span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Sarrera </b></span></span></div>
<div dir="ltr">
</div>
<div dir="ltr">
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gero sarrera <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">dator,</span> </span>istorioaren mamiaz irakurlea katigat<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zeko xedea duena. Ez du luzea izan behar baina bai zehatza. Hor<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ren hurrengo lau paragrafoek istorioa jas<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">o behar dute<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, g</span>ehiago irakurtzeko gogorik ez duen telefono-erabiltzaileak ere garbi uler dezan zertan datzan. </span></span></span></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Istoriorik korapilotsuenak ere ez luke 600 hitz baino gehiago luzatu behar eta 500 ere asko dira telefonorako. Paragrafoen tamaina ere zai<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ndu behar da, zeren ordenagailu batean lau lerro dituen paragrafo batek telefonoan zazpi edo zortzi izango baititu. <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">P</span>aragrafoek ahal bezain sinpleak eta laburrak izan behar du<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">te.</span></span></span></span></span></span></span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><b>Azpiatalak</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Azpiatalen izenburuak erabiltzea egokia izan daiteke, testuan etenak sortzeko. Istorioa laburra baldin bada, 10-12 paragrafo ingurukoa<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, </span>bat nahikoa izan daiteke, eta luzeagoa baldin bada gehiago beharko dira. Azpi<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">atalen izenburu horiek <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">gehienez ere hiru hitz izan behar dituzte eta begibistarentzat erakargarriak gertatu behar dute. Ez da errepikatu behar lehenago esanda dagoena, bai<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zik eta</span> datorrenaren garrantzizkoena iragarri</span></span>.</span><br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></div>
<div dir="ltr">
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gehigarriak</span> eta galde-erantzuna<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">k</span></span></b><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Gehigarri<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">e</span>k, inge<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">lesez <i>explainers</i> esaten zaienak<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">zergatiak eta inguruabarrak azaltzen dituzte<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">nak, </span></span></span></span></span></span></span>albistea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ren atz<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ean dagoen informazioa hobeto ulertze<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">n laguntzen dute</span>. </span></span></span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Galde-erantzun<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ek istorioa ulertzeko bospasei gai argitzeko xedea dute. </span></span></span></span></span></span></span></span>Bai gehigarriek eta baita galde-erantzunek ere on<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">do funtzionatzen dute mugikorretan. </span></span></span></span></span></span></span><br />
<div id="stcpDiv" style="left: -1988px; position: absolute; top: -1999px;">
attempts
to get behind the news to give the reader background information about a
story to ensure that they are able to properly understand events as
they unfold. - See more at:
http://www.fipp.com/news/opinion/what-is-explainer-journalism#sthash.VXY89tzh.dpuf</div>
</div>
<div dir="ltr">
<br />
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Estekak</span></span></b><br />
<br />
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">I</span>nteresa duen erabiltzailea<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">b</span>este eduki<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> eta </span>iturri </span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">batzuetara edo</span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"> </span></span></span><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">aipuen jatorrietara</span></span></span></span></span></span></span></span> eramaten dute.</span></span></span><b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><br /></span></span></b></div>
<br />
<div dir="ltr">
<b><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Ta<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">ulak</span></span></b></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;"><span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">Datuak begirada <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">batean erakusten dituztenez, oso egokiak dira telefonoetarako<span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">, <span style="font-family: "verdana" , sans-serif;">handiegiak ez diren bitartean. BBC News-en gehienez ere hiru zutabe dituzten taulak erabili ohi dituzte. </span></span></span></span></span></div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-37123117713061687282016-01-07T10:41:00.001-08:002016-01-07T10:41:08.953-08:00LED argiztapenaren argi-ilunak<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">XIX.mendeaz geroztik argi egin digun goritasun-lanpara desagertzear da. Izan ere, argi egiten baino energia gehiago kontsumitzen du beroa ematen.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjdgbejpq2RKCVdrhU879mYMLmPpU1tB0MGHblZVvjpUI-HDwCbXZB1ahyrVeHgZwETpHaUG8sdPN8NF_7-svbcE1AKSxvI6pU9M2jIUop5XyPtqmqXZg4NjF5ZBENJky3ZV7ULH_niTXs/s1600/200px-Gluehlampe_01_KMJ.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjdgbejpq2RKCVdrhU879mYMLmPpU1tB0MGHblZVvjpUI-HDwCbXZB1ahyrVeHgZwETpHaUG8sdPN8NF_7-svbcE1AKSxvI6pU9M2jIUop5XyPtqmqXZg4NjF5ZBENJky3ZV7ULH_niTXs/s200/200px-Gluehlampe_01_KMJ.jpg" width="120" /></a></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Hori ordezkatzen lehena kontsumo txikiko argi fluoreszente konpaktua izan da baina horrek ere bere arazoak ditu, batez ere merkurio kutsagarria daukala, batetik, eta ematen duen argiaren kolorea batzuetan ez dela oso atsegina bestetik. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpIi9TSmxB5JS-kv2xJT28RDfrGVjrTKvmbb-SNkhVkvPqe9nk-rFJaLaRJP-5qshYNI7HO5WxC9Sso2jijALjQBaf71peMhrn4coTHJwPyYnLunxcU_LHsiLT7rzDHA-IgrX5IF-abnNS/s1600/genie-e27-8w.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhpIi9TSmxB5JS-kv2xJT28RDfrGVjrTKvmbb-SNkhVkvPqe9nk-rFJaLaRJP-5qshYNI7HO5WxC9Sso2jijALjQBaf71peMhrn4coTHJwPyYnLunxcU_LHsiLT7rzDHA-IgrX5IF-abnNS/s200/genie-e27-8w.jpg" width="200" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> Azkeneko berrikuntza LED argiztapena da. LED argiek badituzte urte batzuk baina seinalatzeko erabili izan dira batez ere, tresna elektronikoetan, trafikoko seinaleetan, eta ez argiztapenean.
Azken urteotan, ordea, LED lanparak, besteak beste ohiko goritasun-lanparek bezalaxe bonbilla-ipurdi hariduna dutenak, asko zabaldu dira etxebizitzetan, bulegoetan eta dendetan. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIKYm1nzNinnB-A8fkZuBhTbBwylsgOzql2DNDPyIaBgfCpaYW1oafjf1WleogptGTKzHpcCTT_4rjGf0APv5ZyUWgyi_nJXcPIW51kNwuDX1uXUEhVjgFC1kgNIlyLJ9lys93vZOko30m/s1600/Lampara_LED_GU10_4f201e9b16e0b.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="173" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhIKYm1nzNinnB-A8fkZuBhTbBwylsgOzql2DNDPyIaBgfCpaYW1oafjf1WleogptGTKzHpcCTT_4rjGf0APv5ZyUWgyi_nJXcPIW51kNwuDX1uXUEhVjgFC1kgNIlyLJ9lys93vZOko30m/s200/Lampara_LED_GU10_4f201e9b16e0b.jpg" width="200" /></a></div>
<br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Zenbait ikuspegitatik LED lanparek oso teknologia egokia dute baina badituzte beren alde txarrak ere. Ikus dezagun nola funtzionatzen duten. </span><br />
<br />
<b><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">LED lanparen funtzionamendua </span></b><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> LED lanparek egoera solidoaren teknologia erabiltzen dute, hau da, goritasun-lanparek hutsa egina duen ontzi batetik edo lanpara fluoreszenteek gas batez betea dagoen batetik argia igortzen duten bezala, LED lanparek material solido batetik igortzen dute argia. Material solido hori erdieroale bat izaten da, eta argia sortzen da, elektroiak material erdieroale horretan mugitzen direnean. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Bi erdieroale mota daude: N eta P. N deritze korronte elektrikoa elektroi-kontzentrazio handiaren bidez eroaten duten materialei eta P "hutsuneen", hau, da, materialak bere egituran duen elektroi-eskasiaren eraginez, korronte elektrikoa eroaten dutenei. Material erdieroale bat (silizioa) elementu kimiko egokiz dopatuz P edo N motako bihurtzea lortzen da. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Silizio-bloke batean alde bat P baldin bada eta bestea N, sortzen den P/N junturan korronte elektrikoa igarotzen da norantza batean baina ez bestean. Multzoa diodo bat da.
LEDak diodoak dira baina, daukaten erdieroalearen ezaugarriengatik, korronte elektrikoa eroaten dutenean argia igortzen dutenak. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVoTkwOoK5IgxY6aCE2I1IIcPMV_AoNCe9Arj8M4UhbBaet3A5-aQQnVYw7Tbs70uvXiKqvwsKi6BeAs5NbtypcPITvLZmX4xQBWLUbtGMkwqDaqBEuW2Q3NrABVUPc6GavqocA7adv674/s1600/cap7_fig1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVoTkwOoK5IgxY6aCE2I1IIcPMV_AoNCe9Arj8M4UhbBaet3A5-aQQnVYw7Tbs70uvXiKqvwsKi6BeAs5NbtypcPITvLZmX4xQBWLUbtGMkwqDaqBEuW2Q3NrABVUPc6GavqocA7adv674/s1600/cap7_fig1.JPG" /></a></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">LED, hain zuzen, ingelesezko <i>Light-Emitting Diode</i> terminoaren akronimoa da.
Berez diodo bakar batek ez du argi askorik igortzen baina hainbat elkarrekin jartzen direnenan, argiztapenerako adinako argi igortzen duten lanparak eratzen dira. Gaur egun salgai aurkitzen ditugu 60W-eko goritasun-lanpara baten argia ematen duten LED lanparak, askoz potentzia txikiagoarekin, 8 W-ekin esate baterako</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>LED lanparen abantailak</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lehenik eta behin ez dute erre daitekeen harizpirik, beraz, oso iraupen luzekoak dira baina abantaila nagusia efizientzia handia da. Oso berotasun gutxi igortzen dute. Goritasun lanparen aldean watt bakoitzeko lumen gehiago igortzen dituzte.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span> <br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Oraintsu arte, LEDak garestiegiak ziren argiztapenean erabiltzeko, erdieroaleak garestiak zirelako, baina haiek 2000. urtetik hona izugarri merkatu direnez, asko hedatu dira. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lanpara bera erostekoan argi bera ematen duen goritasunezkoa baino garestiagoa gertatzen da baina kontsumoa eta iraupena kontuan izanez gero, epe luzera merkeago irteten da.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>LED lanparen ezaugarriak</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Bonbillak erosi izan ditugunean zenbat wattekoak ziren izaten genuen kontuan, horrek adierazten zigulako zenbateko argitasuna emango zuten. LEDak erosten ditugunean, ordea, beste era batera pentsatu behar dugu.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Potentziak ez digu jada lanpararen distiraren berri ematen; kontsumoaren berri soilik ematen digu. Benetan kontuan izan behar duguna da <b>zenbat lumen</b> ematen dituen lanparak. Lumena argi-fluxuaren unitatea da, giza begiak antzeman dezakeen argitasunaren neurria ematen diguna.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ondo taulak goritasun lanparen eta LEDen arteko konparazioa ematen digu potentziaren eta distiraren aldetik.</span><br />
<br />
<table>
<tbody>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Lumenak</b></span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b> Goritasunezkoa </b></span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b> LEDa</b></span></td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">2.600</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 150 W</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">25 - 28 W</span></td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">1.600 </span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 100 W</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">16 - 20 W</span></td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">1.100</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 75 W</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 9 - 13 W</span></td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">800</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 60 W</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 8 - 12 W</span></td>
</tr>
<tr>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">450</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 40 W</span></td>
<td style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> 6 - 9 W</span>
</td>
</tr>
</tbody></table>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kontuan izan beharreko beste ezaugarri bat <b>kolorea</b> da. Goritasunezko lanparek kolore bero horixkako argia ematen digute baina LEDak hainbat koloretako argia eman dezakete, moretik gorrira bitartekoak eta hainbat motatako zuriak eta horiak. Merkatuan aurkituko ditugun zurien artean bi motatakoak bereizten dira: zuri beroa eta zuri distiratsua. Zuri beroa goritasunezko lanparek ematen dutenaren antzekoa da eta zuri distiratsua, berriz, dendetako argiztapenetan ikusi ohi dugunaren tankerakoa.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Argiaren kolorea, argiaren tenperatura esaten zaiona, kelvinetan (K) neurtzen da. Zenbat eta kelvin gutxiago orduan eta horiagoa izango da argia. Goritasunezko lanparetan 2.700 - 3.500 K-koa izaten da argiaren tenperatura.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kolorearen kontu honek badu beste alderdi ezezagunago bat: <b>erreprodukzio kromatikoa. </b>Izen hori ematen zaio argiztapenak objektuen kolorearen pertzepzioan duen eraginari. Eragin hori argi-iturriaren araberakoa da eta <b>erreprodukzio kromatikoaren indizea</b>ren (EKI) bidez neurtzen da. Neurri horrek izan dezakeen baliorik handiena 100 da. Kolorea hautemateak garrantzia duen lekuetan indize horrek ahalik eta baliorik handiena izatea komeni da. Ondoko taulak ematen dizkigu argi-iturri batzuen balioak.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">
</span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">
</span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">
</span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">
</span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">
</span><br />
<table>
<tbody>
<tr><th style="text-align: left;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lanpara mota</span></th>
<th><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">EKI</span></th>
</tr>
<tr>
<td>LED</td>
<td>80-95</td>
</tr>
<tr>
<td>Goritasunezkoa</td>
<td>100</td>
</tr>
<tr>
<td>Halogenoa</td>
<td>100</td>
</tr>
<tr>
<td>Fluoreszente konpaktoa</td>
<td>15-85</td>
</tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<b><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">LED lanparen formak, neurriak eta barne-egiturak</span></b><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lanparak izendatzeko kodearen formatua <b>letra-zenbakia-letra</b> da. Lehenbiziko letrak forma adierazten du eta zenbakiak diametro handiena milimetrotan. Azken letra hautazkoa da eta luzera adierazten du. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_1FkJwWAo2w5OFDX2oIj9MTOii2xxFVVLbpFw_DhlNLzCxuq_c9SESS8f0HWvQPyb07Mcg4lO026sMONI066D2C7UEhgMxVqfH5RQDtpIFv0ZOrVtibjSdkxOTp9KPMbXjcO_sVJi2VIN/s1600/LED-light-bulb-shapes-and-sizes-chart.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="332" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_1FkJwWAo2w5OFDX2oIj9MTOii2xxFVVLbpFw_DhlNLzCxuq_c9SESS8f0HWvQPyb07Mcg4lO026sMONI066D2C7UEhgMxVqfH5RQDtpIFv0ZOrVtibjSdkxOTp9KPMbXjcO_sVJi2VIN/s400/LED-light-bulb-shapes-and-sizes-chart.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> Adibidez, etxeko betiko bonbillaren kodea A60 da.</span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUPzie2NSZVL3uzWHHpzRqRV0SgVPa51rnHJbkj2uaju-DYOn8h1bA8U36sf-3PAqG-3L0KtGU86ZF_DxO76N6RdB-vUa0jYrn1JTdHbUmzx3xUbfjWZxN-OOTTaa8Evei4GAcOZbaxfww/s1600/shopping.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUPzie2NSZVL3uzWHHpzRqRV0SgVPa51rnHJbkj2uaju-DYOn8h1bA8U36sf-3PAqG-3L0KtGU86ZF_DxO76N6RdB-vUa0jYrn1JTdHbUmzx3xUbfjWZxN-OOTTaa8Evei4GAcOZbaxfww/s200/shopping.jpeg" width="200" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Hainbat motatakoa izan daitekeen beste atal bat bonbilla-ipurdia da. Atal horren kodeak ere l<b>etra-zenbakia-letra</b> formatua du. Lehenbiziko letrak ipurdiaren forma adierazten du, zenbakiak haren zabalera edo pinen arteko tartea milimetrotan eta bigarren letrak lanpararen pin edo kontaktu kopurua.</span></div>
<br />
<br />
Esate baterako, etxeetako ohiko bonbilla-ipurdiaren kodea E27 da. E letrak Edison hariztatua esan nahi du eta 27k milimetro horiek dituela ipurdiak.<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTCszo6ZBZNh5D3YHFjt3-4VTLc3fwXvbNlN7JUUsHPtNtK-KXbcyI9KnuwYZ6AryQkk4Ek0_TksGDlLdYLz38TZxKqZweIdjbj91C1-JO9a2uho4XK-Ctp-eF0v5gxdARIU3ey6djYaTy/s1600/E27-E14-edision-screw-sizes-diagram.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="132" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgTCszo6ZBZNh5D3YHFjt3-4VTLc3fwXvbNlN7JUUsHPtNtK-KXbcyI9KnuwYZ6AryQkk4Ek0_TksGDlLdYLz38TZxKqZweIdjbj91C1-JO9a2uho4XK-Ctp-eF0v5gxdARIU3ey6djYaTy/s400/E27-E14-edision-screw-sizes-diagram.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Hona formen eta pin kopuruen kodeak:</span><br />
<ul>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> B Baioneta</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> E Edison hariztatua</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> F Pin bakarra</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> G Hainbat pin</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> K Kable bidezko konexioa</span></li>
</ul>
<ul>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> s Pin bakarra</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> d Bi pin</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> t Hiru pin</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> q Lau pin</span></li>
</ul>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kanpoko itxuraren barruan dagoen egitura konplexua erakusten digu ondoko irudiak.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi76T2_eYnRTlMoZf1Fu4zISv1zjmPT8U0ONpdIV1dOD41fAxCVLQjdX7R3qjdGHFG_3BsSflL4dGjpFRGkiOuH4PaCc-LiZ6DWzLczTZoCs8H1JbHXiyPdisuF4CLu1NIUpKemRbIzoL7A/s1600/3m-led-bulb-diagram.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi76T2_eYnRTlMoZf1Fu4zISv1zjmPT8U0ONpdIV1dOD41fAxCVLQjdX7R3qjdGHFG_3BsSflL4dGjpFRGkiOuH4PaCc-LiZ6DWzLczTZoCs8H1JbHXiyPdisuF4CLu1NIUpKemRbIzoL7A/s400/3m-led-bulb-diagram.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lanpararen barruan zenbait LED daude, demagun 22. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQfxIZfjoTZT5c6hLcns4pLCG0q3uGD_wIjSVWE43Fll1ta_QEPrfif79Yv4IzK4gVsY3zI3SbyT6WjTXxOJ0G-qi9dQYEyWBclKgbm7QOHkjDHcpWdGxGevXao2RoylXM7c8q_RxmgPHZ/s1600/ledsseoulmodulenews073014.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQfxIZfjoTZT5c6hLcns4pLCG0q3uGD_wIjSVWE43Fll1ta_QEPrfif79Yv4IzK4gVsY3zI3SbyT6WjTXxOJ0G-qi9dQYEyWBclKgbm7QOHkjDHcpWdGxGevXao2RoylXM7c8q_RxmgPHZ/s1600/ledsseoulmodulenews073014.png" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> Bakoitza diodo bat da. Sare elektrikoan korronte alternoa dugu, 240 V-ekoa, esate baterako. Korronte hori ezin zaie aplikatu diodoei. Korronte zuzena behar da, eta askoz tentsio txikiagokoa. Korronte alternoa korronte zuzena bihurtzeko eta tentsioa jaisteko zirkuitu elektroniko bat dago lanpararen barruan, "driver" bat. Gainera, zirkuituak gai izan behar du LEDak zeharkatzen dituen intentsitatea erregulatzeko.</span><br />
<br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Argiaren angelua</b></span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Goritasun lanparek norabide guztietan barreiatzen dute argia.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPva0GE89xLXlm5vC58tL7hMKdlhxpxfnHwj1zbmGsZhB5yQSvt6P9QEQZDOrYFvB9y5tL-9OVieP7Gh7Ae1D0wo_wWknNNXCpns-HgZxs22lJOQ8rMEETaaNEBoQYue1Gjog3HZNURmwZ/s1600/angelua01.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgPva0GE89xLXlm5vC58tL7hMKdlhxpxfnHwj1zbmGsZhB5yQSvt6P9QEQZDOrYFvB9y5tL-9OVieP7Gh7Ae1D0wo_wWknNNXCpns-HgZxs22lJOQ8rMEETaaNEBoQYue1Gjog3HZNURmwZ/s200/angelua01.jpg" width="200" /> </a> </div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Argi-iturri bakoitzak bere barreiatze angelua du, eta argiztapen bakoitzak angelu egoki bat eskatzen du, beraz, garrantzitsua da argitu beharreko lekuaren arabera argi-iturri egokia aukeratzea. Lumen berberak ematen dituzten argi-iturriek argi-sortaren intentsitate desberdina ematen dute sortaren angeluaren arabera. Zenbat eta angelu zabalagoa orduan eta argi-sortaren intentsitatea txikiagoa eta sortaren erdialdea ez da hain urruti iritsiko.</span><br />
<br />
<div style="padding-left: 7px; padding-right: 7px;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif;">Angelu estuko LED lanparak azalera txikiak, zehatzak, argiztatzeko dira egokiak eta angelu zabalekoak azalera handiagoak argiztatzeko. </span><span style="font-family: Calibri, sans-serif;"><br /></span></span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Etxebizitzetako sabai gehienetarako (2,4 - 2,7 m) egokiak izaten dira 60 graduko edo gehiagoko lanparak. Sabaiaren altuera 2,7 m baino handiagoa denean, hobe 45 gradu baino estuagokoak erabiltzea eta argi-puntu gehiago jartzea. Lurraren azalera osoan argitasun berbera izan nahi bada, ondoz ondoko lanparen sortak gainjartzea komeni da.</span></div>
<div style="padding-left: 7px; padding-right: 7px;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxVUL_9Xb7eRt8Bz5l98SjaORF8bC6_74nVRrbOnbiH3GzHST-Y21R9jE8e_XhlOqqlls7I0_Hsg9fFffkwsnp1cHeGv1fVRnI3FXuoijDV9YpNKy32_F-2Z6Mhswdg3ecU9m6fdeZQEBH/s1600/angelua02.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxVUL_9Xb7eRt8Bz5l98SjaORF8bC6_74nVRrbOnbiH3GzHST-Y21R9jE8e_XhlOqqlls7I0_Hsg9fFffkwsnp1cHeGv1fVRnI3FXuoijDV9YpNKy32_F-2Z6Mhswdg3ecU9m6fdeZQEBH/s1600/angelua02.jpg" /></a></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lantegietako sabai altuagoetan ohikoak dira 36 graduko lanparak.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj797zdZg_m3zukflMbp2uBTomSfTAcJRPDLe5ZAhVSvwtIAbY5C4VK2BkQCtBR03rrvPjoVqv40Vm4dIKETi6h6KWd48dvft54nGoGdWZqJUdKg9o7CmRSDs7lkPS6oannyKf80FUJiuTp/s1600/angelua03.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj797zdZg_m3zukflMbp2uBTomSfTAcJRPDLe5ZAhVSvwtIAbY5C4VK2BkQCtBR03rrvPjoVqv40Vm4dIKETi6h6KWd48dvft54nGoGdWZqJUdKg9o7CmRSDs7lkPS6oannyKf80FUJiuTp/s1600/angelua03.jpg" /></a></div>
<br />
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Erakusleihoetan oso produktu jakinak argiztatu nahi direnean, bitxitegietan adibidez, 4 graduko angelukoak erabiltzen dira.</span><br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEY4PzGdAec11hie6hyaU_ZIZKtZWqpP6X3tAxMOvJZUqDkireaY8QsnGolhATKILFyjGTlMfrbdWnDAxSpmGN7MwHjHKObIpXFg6aVU4j-V0cOy3jJz99y0l7pBtFieicwGadfcZd8w0K/s1600/angelua05.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="187" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiEY4PzGdAec11hie6hyaU_ZIZKtZWqpP6X3tAxMOvJZUqDkireaY8QsnGolhATKILFyjGTlMfrbdWnDAxSpmGN7MwHjHKObIpXFg6aVU4j-V0cOy3jJz99y0l7pBtFieicwGadfcZd8w0K/s200/angelua05.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">4 graduko lanpara</span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaiJcyIKVNLc7Qf_Opp4RC3AoZR5nOVlRqc9JUbnlmEswDzkCCEa6Kdx55MCXQuRQS67XHcz_3NlOIAfDtAE7qvCVr0fxFkRcVauVkIMhWpd6bqs9LUl2lvxZdjShtQGfAMPXx9q5RWiEX/s1600/angelua04.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="238" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaiJcyIKVNLc7Qf_Opp4RC3AoZR5nOVlRqc9JUbnlmEswDzkCCEa6Kdx55MCXQuRQS67XHcz_3NlOIAfDtAE7qvCVr0fxFkRcVauVkIMhWpd6bqs9LUl2lvxZdjShtQGfAMPXx9q5RWiEX/s320/angelua04.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<div style="text-align: left;">
</div>
<b><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> Kanpoko LED argiztapena</span></b><br />
<br />
<div style="padding-left: 7px; padding-right: 7px;">
<br /></div>
<div style="padding-left: 7px; padding-right: 7px;">
</div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> LED argiztapena oso erabilgarria da kale, errepide eta kanpoko espazioetan oro har. </span></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kaleen LED argiztapenean hainbat LED biltzen dituzten luminariak erabiltzen dira. Bertan egoten dira, lanparez gain, zirkuituak eta multzoa hozteko sistema, guztia afrontuaren aurka zigilaturik.</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRGFEVHe0K2XZthWodJ_DuNKeDOyn8IrlmMW1-fx8ZZbaaVz8JMrZnH3MrqscUFyAXe5djbH3g930DHNdUc6xx4PhU3rmRTCuX-3nYm7A_PoG-bKaxHINBo2hYTGN5bABFsFzdWsPtNsaJ/s1600/home+page+-+LED+lights.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="135" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRGFEVHe0K2XZthWodJ_DuNKeDOyn8IrlmMW1-fx8ZZbaaVz8JMrZnH3MrqscUFyAXe5djbH3g930DHNdUc6xx4PhU3rmRTCuX-3nYm7A_PoG-bKaxHINBo2hYTGN5bABFsFzdWsPtNsaJ/s200/home+page+-+LED+lights.jpg" width="200" /></a></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Gailu horietan sortzen den beroa kanporatzeak garrantzi handia du, LEDen argitasuna ahuldu ez dadin denborarekin.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjWWSCAig6NGX9UCN2-z5fivzoVBo-Ux6wF4Gh1_le-M1_P7x6DzUXhovwfc04GaOzLmVKpnlHPH5iPeCwraVcB1D8Tfgr6LSeQKTyAT19zBmpDRhLOxjZ9pOhbjF9qq8SjB_4F6omFETH/s1600/makersled.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="110" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjWWSCAig6NGX9UCN2-z5fivzoVBo-Ux6wF4Gh1_le-M1_P7x6DzUXhovwfc04GaOzLmVKpnlHPH5iPeCwraVcB1D8Tfgr6LSeQKTyAT19zBmpDRhLOxjZ9pOhbjF9qq8SjB_4F6omFETH/s200/makersled.jpg" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">LED luminaria hozteko sistema</span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lanparen driver-a izaten da bero-iturri nagusia. Horregatik, badira driver batzuk luminariatik kanpora jartzen direnak.</span><br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBTaLnjA6OzPdLcm5hnTfOelTLbHbr4akgp2BGjVUUIBhzKxYwXOzN9H92PQQAIgCodLQUecWmLNjsRyCFdCbr7_gLQDIcF5_SDBcD3fYX25PxaG1N4e2oOYf2exrBjI9GrtwlL81jC4p7/s1600/driver.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgBTaLnjA6OzPdLcm5hnTfOelTLbHbr4akgp2BGjVUUIBhzKxYwXOzN9H92PQQAIgCodLQUecWmLNjsRyCFdCbr7_gLQDIcF5_SDBcD3fYX25PxaG1N4e2oOYf2exrBjI9GrtwlL81jC4p7/s1600/driver.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kanpoko driver-a</span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> <b><br /></b></span></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>LED argiztapena eta potentzia-faktorea</b></span></div>
<div style="text-align: left;">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Korronte alternoa erabiltzen denean, gauza bat da kargak (motorrak, lanparak edo dena delakoak) probetxuz (lan mekanikoa egiteko, beroa emateko, etab.) hartzen duen potentzia aktiboa (P) eta beste bat hori lortzeko sareak (kableek, transformadoreek, alternadoreek) jasan behar duten itxurazko potentzia (S). Karga erresistentzia hutsa denean, esate baterako goritasun-lanpara bat, bi potentzia horiek berdinak dira. Beste kasu guztietan itxurazko potentzia, kilovoltamperetan kVA neurtzen eta kabea irakurtzen dena, kilowatt-etan (kW) neurtzen den potentzia aktiboa baino handiagoa da. </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Sareko tentsioa, kasu ideal batean, sinusoidala da. Orduan, karga, erresistentzia hutsa izan beharrean, inuktiboa baldin bada, adibidez motor bat edo argi fluoreszente bat bere erreaktantziarekin, sareko tentsioaren eta intentsitaren artean desfase bat izaten da, intentsitatea tentsioarekiko atzeratu egiten da. </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilThlv1-L376Do7pbJehwK8UK7EzDFmA3Vch-cUAVuApfJ43tuHw3YtdBq_8YrxxtyrzOB1EhqbqUPfcbZjxXldMQmLHQ8P8tP4fs7TjXnfKI0iAEEArq5PaDcLOxKaeDH_JoVkbsfAXoi/s1600/power-factor-triangle1.gif" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilThlv1-L376Do7pbJehwK8UK7EzDFmA3Vch-cUAVuApfJ43tuHw3YtdBq_8YrxxtyrzOB1EhqbqUPfcbZjxXldMQmLHQ8P8tP4fs7TjXnfKI0iAEEArq5PaDcLOxKaeDH_JoVkbsfAXoi/s1600/power-factor-triangle1.gif" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Q bektorea potentzia erreaktiboa deitzen zaionari dagokio eta kabea erreaktibotan (kVAR) neurtzen da. Itxurazko potentzia adierazten duen bektorearen eta potentzia aktiboari dagokionaren arteko Φ angeluak 0 gradu balio du karga erresistibo hutsa denean, eta karga partez erresistiboa eta partez induktiboa baldin bada, berriz 0 eta 90 gradu arteko angelu bat. Zenbat eta induktiboagoa izan karga orduan eta atzerapen handiagoa eragingo dio intentsitateari tentsioarekiko eta gehiago kargatuko du sarea, kargak </span></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">emaitza bera lortzeko. Horregatik, konpainia elektrikoek instalazio industrialetan bi kontadore jartzen dituzte bata energia aktiboa neurtzen duena eta bestea energia erreaktiboa neurtzen duena. cos </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Φ <0,95 baldin bada penalizazio-tarifa aplikatzen zaio abonatuari. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Karga induktiboak korrontea tentsioarekiko atzeratzen duen bezala, karga kapazitiboek, kondentsadoreek, aurreratu egiten dute. Horregatik, penalizazioa arintzeko modua instalazioan kondentsadoreak jartzea izaten da.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Orain arte suposatu dugu sareko tentsioa sinusoidal hutsa dela, baina LED argiztapeneko instalazioetan ez da hala. Ikus dezagun zergatik.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Gorago esaten aritu garenaren arabera, LED lanparak erabiltzeko arrazoi nagusia energia aurreztea da. Alabaina, LED argiztapenean korronte alternoa korronte zuzena bihurtzeko erabiltzen diren zirkuituek sarean tentsioaren distortsioa eragiten dute eta horrek energia galera eragiten du.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Uhin distortsionatu horiek ez dira sinusoidalak baina bai periodikoak. Edozein uhin periodiko deskonposa daiteke zenbait uhin sinusoidal batzuetan, haien maiztasunak izanik uhin nagusiaren maiztasunaren anizkoitzak. Uhin horiei harmonikoak esaten zaie. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBcNHQgOVQH9V85-3K_Hv11WR_cx81zZL_ATy1DqdV_KH3ZmsKkiOIz-3ZhN5FKvupTvpZL769aFceJN4qmfmuIcLc42iylYzWLgNAsstUa5X22N8yPd3Zni4nNUuP6OXzZOrh8EqlhPpD/s1600/harmonikoak.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="90" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBcNHQgOVQH9V85-3K_Hv11WR_cx81zZL_ATy1DqdV_KH3ZmsKkiOIz-3ZhN5FKvupTvpZL769aFceJN4qmfmuIcLc42iylYzWLgNAsstUa5X22N8yPd3Zni4nNUuP6OXzZOrh8EqlhPpD/s400/harmonikoak.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Distortsioa gertatzen denean </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">potentzia-faktorea orotara desfaseari dagokion potentzia-galerari distortsioari zor zaiona gehitzen zaio. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Bestela esanda, </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">cos </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Φ-ren balioak funtsezko uhinari dagokion galera soilik adsierazten du. Horregatik, bada arau bat IEC 1000-3 izenekoa, </span>sareko tentsioaren kalitatea bermatzeko helburua duena. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">IEC 1000-3 arauak bi atal ditu. Horietako batek, IEC 1000-3-2 izenekoak, kargak sareari eskatzen dion korrontearen harmonikoei muga ezartzen die. Harmoniko horiek transmisio lineetan energia galtzea eta haiek berotzea eragiten dute eta sare trifasikoetan, gainera, neutroa esaten zaion laugarren eroalean korrontea handitzen da, eta eroale horrek ez du izaten hain intentsitate handiak eroateko sekziorik.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">IEC 1000-3-2 arauak korronte harmonikoen muga balio absolutuetan edo funtsezko korrontearen ehunekotan ezartzen du.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Etxe bateko LED argiztapenak ez du aintzakotzat hartzeko eraginik baina LEDen erabilera hedatzen ari denez etxebizitzetan nahiz merkataritzan, bulegoetan eta industrian, eta kale eta errepideetan ere LED argiztapena gero eta gehiago erabiltzen denez, kontuan izatekoa da harmonikoen arazo hau.</span><br />
</div>
</div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-86151691386546588322016-01-01T02:01:00.001-08:002016-01-01T02:01:35.511-08:002018an izango diren Neguko Joko Olinpikoetan itzulpen-teknologia erabiltzea adostu dute<div class="MsoNormal">
2018ko Neguko Joko Olinpikoak Hego Horean izatekoak dira. Gertakari horri begira, herrialde hartako Kultura, Kirol eta Turismo Ministerioak eta Zientzia, IKT eta Etorkizunerako Plangintzako Ministerioak Joko Olinpikoen Antolakuntza-Batzordearekin itun bat sinatu dute hainbat hizkuntzaren arteko itzulpen eta interpretazio automatikoa erraztuko duten teknologiak prestatzeko.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
2018 Jokoetara 80.000 partehartzaile inguru 100 herrialde baino gehiagotakoak, kazetariak, 1,5 milioi turista joatea espero da. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hizkuntzen arteko hesiak gainditzeko, Hego Korean bertan berrikitan garatu duten interpretazio- eta itzulpen-teknologia erabiliko dute.</div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-22066249783373233632015-10-22T10:28:00.002-07:002015-10-22T10:30:08.498-07:00Zergatik kutsatzen dute gehiago diesel autoek kamioiek eta autobusek baino?<div class="content__article-body from-content-api js-article__body" data-test-id="article-review-body" itemprop="articleBody" style="display: block;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Diesel auto batek autobus batek edo kamioi astun batek baino gehiago kutsatzen du airea. Ez du normala ematen baina halaxe da. NOx gasak ez aireratzeko teknologia izan bada baina autogileak ez dira ari aplikatzen autoak errealitatean funtzionatzen duten baldintzetan. </span><br />
<div class="digest">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">2015 urtetik aurrera Euro 6 arauak jarri dira indarrean autoentzat, kamioiei eskatzen zaizkien balditzen antzekoekin. Auto berrientzako eskakizunen artean partikulei eta NOx gasei buruzkoak daude.</span></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Hala ere, gauza jakina da orain arteko arauek diesel ibilgailu arinek benetako funtzionamenduan izaten dituzten isurketak ez dituztela ondo islatzen. AEBetan eskandaloa piztu zen jakin zenean Volkswagenek probak egitekoan iruzurra egiten zuela software bidez isurketak murriztuz. Europan, ordea, probak egiten direnean, iruzurrik ez eginda ere, agertzen diren kutsadura-balioak benetako funtzionamendukoak baino askoz txikiagoak dira.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ibilgailu astunetan NOx-en isurketak hainbeste murriztu badira izan da 2011z geroztik ezarri zaizkien probak oso estuak direlako, benetako funtzionamenduarekin bat datozenak. Euro 6 arauak betetzen dituzten auto arinek ere, kamioien antzera, NOx isurketa txikiak dituzte. Horrek esan nahi du teknikoki lor daitekeen zerbait dela. Gertatzen da Euro 6 araua zorrozki betetzeko epea 2020 urtea dela eta oraindik ez dela arau hori betetzen.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span class="s1">Autogintza-industriak aitortu du fabrikatzaileek ezin dituztela 2020rako jarrita dauden kutsadura-helburuak bete eta oraingoz </span></span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span class="s1"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span class="s1">Euro 6 arauek ezartzen dituztenak baino </span></span>2,75 bider isurketa handiagoak onartzea nahi dutela eta helbururantz epeka hurbiltzen joatea. Horrek esan nahi du Euro 5 arauak ere ez dituztela beteko.</span></span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ondorioa, hortaz, hauxe da: autogileak ez badira erabiltzen ari NOx-ak murrizteko teknologia, komenentziagatik eta kostuagatik da. Teknologia hedatuenak urea erabiltzen du, iheseko gasetan atomizaturik sartzeko. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCcKdazEfEOcMMDaeCMgha9JeWzH652dqRZHE_rxrQfqCtYNFGDrO2-klhRIXjoinCqiqDinGFAgSw3Gtg5Unf0dfoHl2SmY7u7t9NdSXOzd2A54bXCastpcxu9hEJlEcqQHKh80aH5m5-/s1600/urea.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="261" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCcKdazEfEOcMMDaeCMgha9JeWzH652dqRZHE_rxrQfqCtYNFGDrO2-klhRIXjoinCqiqDinGFAgSw3Gtg5Unf0dfoHl2SmY7u7t9NdSXOzd2A54bXCastpcxu9hEJlEcqQHKh80aH5m5-/s400/urea.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Urea-ontzia handia balitz astuna litzateke eta txikia izanez gero sarri bete beharko litzateke. Fabrikatzaileek ez diete konplikatu, ez garestitu nahi mantentzea bezeroei, eta autoa ureaz kargatu beharra itsusia litzatekeela pentsatzen dute. Ostera kamioi- eta autobus-gidariek, ibilgailu handiak eta garestiak erabiltzen dituztenez, ez dute arazo hori.</span></div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-15870763839073565382015-10-21T09:32:00.005-07:002015-10-23T09:22:25.265-07:00Diesel motor garbien kutsadura-arazoak<div dir="ltr">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Airearen kutsadura arazo larria da</b></span> <br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Atmosfera kutsatzen duten substantziak oso kaltegarriak dira osasunarentzat, partikulak batez ere. Nitrógeno dióxidoa (NO2) eta ozonoa (O3) oso toxikoak dira eta oso ondorio txarrak eragiten dituzte ekosisteman.</span></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ondorio txar horiek ekonomiari ere kalteak ekartzen dizkiote; osasun-sistemari sortzen dizkioten kostuak, besteak beste.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Horregatik, airearen kalitateari buruzko europar zuzentarauek mugak ezarri dizkiete aireak eduki ditzakeen substantzia kutsagarri horien balioei. </span></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Errepideetako trafikoa da airearen substantzia kutsagarri askoren iturburua. Horixe da partikulen eta NOx gasen jatorri nagusietako bat, batez ere hirietan.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Airea kutsatzen duten substantziak </b></span></div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />Alderdi batetik partikulak ditugu eta bestetik gasak. Partikulak horrela sailkatzen dira tamainaren arabera: </span><br />
<div data-canvas-width="25.027833333333334" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 219.033px; top: 233.934px; transform: scaleX(1.04283);">
<ul>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">PM<sub>10</sub> 10 μm baino txikiagoak</span></li>
<li><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">PM<sub>2,5 </sub>2,5 μm baino txikiagoak. Hauen artean aipamen berezia merezi dute 0,01 eta 0,5 μm arteko partikula ultraxeheak.</span></li>
</ul>
</div>
<div data-canvas-width="417.2908" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 67.4px; top: 386.935px; transform: scaleX(0.933536);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ibilgailuen motorrek isurtzen dituzten partikulen artean bi motatakoak bereizten dira: primarioak eta sekundarioak. Partikula primarioak ihestututik irteten direnak dira. Osagai nagusia kedarra da. Hau, osasunarentzat kaltegarria izateaz aparte, berotegi efektuaren eragileetako bat da. Diesel motorrek kedarrez osaturiko partikula ultraxeheak igortzen dituzte atmosferara. Partikula sekundarioak ere ultraxeheak dira, kanpoko airean sortzen direnak, diesel motorrek eta gasolinazkoek ihestutuetatik isurtzen dituzten gas aitzindarien ondorioz. Gas aitzindari nagusiak nitrogeno oxidoak eta erre gabeko hidrokarburu lurrunkorrak dira. NOx gasek nitrato amonikozko partikulak osatzen laguntzen dute eta hidrokarburu lurrunkorrek, berriz, aerosol organiko sekundarioak. Partikula sekundarioak ezin dira ibilgailuan irazi, kanpoan sortzen direlako, eta horregatik arazo konpongaitz bat sortzen dute. Gasolinazko motorrek aerosol organiko sekundarioak sortzen dituzte, batez ere zuzeneko injekzioaren teknologia erabiltzen dutenek.</span></div>
</div>
<div dir="ltr">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />Badira partikula primario batzuk pneumatikoen, enbrageen, balazten eta errepidearen higaduragatik sortzen direnak, galtzadan jalkitzen direnak eta gero ibilgailuen trafikoak airean esekitzen dituenak.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Errepideko garraioaren eraginez sortzen diren partikula primarioak batez ere partikula-irazkirik gabeko diesel motorrek isuritakoak dira. Diesel motorrak garai batean ibilgailu astunek bakarrik izaten zituzten baina ibilgailu partikularretara hedatu dira, CO<sub>2</sub>-aren isurketen eta erregai-kontsumoaren aldetik abantailak dituztelako. Diesel ibilgailuen partikula primarioen isurketa gehienak ibilgailu partikularrek, batez ere teknologiarik aurreratuenez ekipatuak ez diren ibilgailu zaharrenek sortuak dira.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<div data-canvas-width="116.49880000000002" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 510.283px; top: 576.385px; transform: scaleX(0.954908);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Gasolinazko motorrek isurtzen dituzten partikula primarioak motor motaren araberakoak izaten dira. Injekzioa erabiltzen dutenen artean bi motatakoak daude: zeharkako injekzioa erabiltzen dutenak eta zuzeneko injekzioa erabiltzen dutenak. Zeharkako injekzioan erregaia ez da zilindroan bertan injektatzen baizik eta aurrean dagoen ganbera batean eta zuzenekoan, aldiz, zilindroan bertan. Zeharkako injekzioa erabiltzen duten gasolinazko motorrek oso partikula gutxi isurtzen dituzte, partikula-irazkiz hornituriko diesel motorren antzera. Ostera, zuzeneko injekzioa erabiltzen duten gasolinazkoek aintzat hartzeko adinako partikula kopuruak isurtzeko joera dute. Horregatik, Europako Batzordeak 2011n zuzeneko injekzioa erabiltzen duten motorrek isurtzen dituzten partikulen kopuruak mugatzeko arau bat atera zuen. Horren ondorioz, gaur egun zuzeneko injekzioa erabiltzen duten gasolinazko motorrek ere partikula-irazkiz hornituriko diesel motorren pareko partikula-isurketak dituzte.</span></div>
<div data-canvas-width="24.0202" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 510.283px; top: 844.618px; transform: scaleX(1.00084);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Erregaiaren errekuntzari dagokion NO<sub>2</sub> nitrogeno oxidoa partez zuzenean ihestututik irteten da eta partez zeharka osatzen da atmosferan dagoen NO nitrogeno oxidotik abiatuz. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Isurketei buruzko arauak</b><br />1997az geroztik isurketei buruzko europar arauek, Euro arauak deritzenek, substantzia kutsagarri primarioen isurketak mugatzen dituzte ibilgailu berrientzat. Arauak desberdinak dira ibilgailu astunentzat eta arinentzat. Oraintsu arte bi motetako nitrogeno oxidoen multzoa, NOx-en kopurua neurtzen zen. 2014ko urtarrilaren 1etik, ordea, ibilgailu astun berriek isurtzen dituzten bi oxido moten neurketak bananduta egin behar dira. </span><br />
<div data-canvas-width="425.4579999999998" style="font-size: 16.6px; left: 45px; top: 936.217px; transform: scaleX(1.00344);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Euro arauak gogortzeak partikula-irazkien erabilera areagotzea ekarri du eta horrekin diesel ibilgailuen isurketak asko gutxitu dira. Orain indarrean dagoen Euro6b arauak muga bana ezarri die diesel ibilgailuei eta gasolizazkoei. Dieselek merkaturatu ahal izateko 80 mg/km NOx baino gehiago ezin dute isuri. Aurreko arauan 180 mg/km onartzen zitzaizkien. Gasolinazkoei, berriz, aurreko arauan onartzen zitzaizkien 60 mg/km-ak onartzen jarraitzen zaie. </span></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />1997tik hona Euro arauak errespetatzen diren egiaztatzeko erabili izan den erabilera-zikloa ez da benetan adierazgarria, ibilgailuek errepideko eta kaleko funtzionamenduan dituzten isurketei dagokienez. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ziklo horren izena New European Driving Cycle (NEDC) edo MVEG<b> </b>(Motor Vehicle Emissions Group) da. Ziklo hori turismoen isurketak eta erregaiaren kontsumoa neurtzeko pentsatua da, teorian Europan autoek izaten duten erabilera tipikoan oinarritua. Praktikan neurketa horrek ematen dituen balioak lortu ezinezkoak gertatzen dira.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Berez gasolinazko ibilgailuentzat pentsatua zen baina gero dieselentzat ere erabili da. Ziklo hori diseinatu zenean Europan erabiltzen ziren autoak arinagoak eta potentzia txikiagokoak ziren. Oraingo autoek askoz azelerazio handiagoak egiten dituzte, hau da denbora laburragoak 0tik 100 km/h-ra iristeko. Ziklo horrek, besteak beste diesel autoen NOx gasen isurketak gutxiesten ditu.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />Orain beste proba bat ari dira diseinatzen, World Light Vehicles Test Procedure (WLTP) deiturikoa, ibilgailu arinentzat, direla turismoak direla ibilgailu komertzial arinak.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><b>Isurketak murrizteko teknologiak </b><br /><br />Arauak gogortu ahala, substantzia kutsagarrien isurketak murrizteko teknologiak gero eta ibilgailu gehiagotan erabiltzen dira. Nolanahi ere, zaila da aldi berean </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">diesel ibilgailuen </span>partikulen isurketak eta NOx gasenak saihestea. Bi motetako substantzia kutsagarriak osatzea errekuntzaren kalitateak baldintzatzen du. </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Erregaia hobeto errez,</span> partikulen isurketa murrizteak nitrogeno oxido gehiago isurtzea dakar, eta alderantziz, nitrogeno oxidoen isurketa murrizteak errekuntzaren kalitatea txartzea, eta, beraz, partikula gehiago isurtzea.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Zenbait parametroren arabera alda daiteke bi fenomeno horien artean dagoen menpekotasuna, hala nola erregaiaren formulazioaren bitartez, motorraren diseinuaz, injekzioaren presioaz, iheseko gasen parte bat birzikularaziz eta hori guztia motorraren funtzionamendu-parametroak, batez ere injekzioarenak, zorrozki kontrolatuz.</span><br />
<br />
<div data-canvas-width="439.68420000000003" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 45px; top: 500.184px; transform: scaleX(0.9047);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Bi fenomenoak hobeto kontrolatzeko, beharrezkoa da tratamendu aurreratuagoak erabiltzea: batetik partikula-irazkiak eta bestetik NOx gasak murrizteko katalizatzaileak.</span></div>
<div style="font-size: 16.6px; left: 75px; top: 626px;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Poto katalitikoei esker, 1990eko hamarkadaz geroztik asko murriztu dira gasolinazko motorren karbono monoxidoaren (CO) isurketak, hidrokarburoenak eta NOx-enak baina poto katalitikoak ez dira gai diesel motorren NOx-en isurketak murrizteko, motor horiek erregaia erretzeko duten moduagatik.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Partikula-irazkiei dagokienez, 2000. urtean agertu ziren lehenbizikoak eta 2011z geroztik ezinbestekoak dira diesel ibilgailu arinek arauak beteko badituzte. Ordutik honako diesel ibilgailu berriek irazki itxiak dituzte. Irazki horiek diesel ibilgailuen 0,023 </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">μm baino handiagoak diren</span> partikulen %95 pisuan eta %95 kopuruan jasotzeko gai dira.</span></div>
</div>
<div data-canvas-width="24.0202" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 510.283px; top: 844.618px; transform: scaleX(1.00084);">
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Irazki itxi batzuk badira, katalizatuak esaten zaienak, NO<sub>2</sub> gehiago isurtzea eragiten dutenak baina garatu dira dagoeneko arazo hori ez duten irazkiak ere.</span><br />
<div data-canvas-width="439.60120000000006" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 45px; top: 1260.66px; transform: scaleX(0.884509);">
<br />
<div data-canvas-width="199.21660000000006" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 570.317px; top: 423.267px; transform: scaleX(0.866159);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Beste irazki batzuk irekiak dira. Horiek partikulen %30-%50 baizik ez dute jasotzen eta ez dira gai arauen eskakizunak betetzeko. </span></div>
<div style="font-size: 16.6px; left: 540.283px; top: 777.034px;">
<br /></div>
<div data-canvas-width="336.2662" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 570.317px; top: 776.818px; transform: scaleX(0.941922);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ibilgailu arinen NOx gasak tratatzeko bi sistema ari dira fabrikatzaileak aztertzen: SCR (Selective Catalytic Reduction), urea forman daramaten amoniakoarekin oxidoen erredukzioa lortzen dutenak, errekargatu behar izaten direnak, eta NOx tranpak.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Tranpa horiek adsortzioaz baliatzen dira. Adsorbatzaileak, zeolitak esate baterako, </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">NO eta NO<sub>2</sub></span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"> molekulak harrapatzen ditu belaki baten antzera. Tranpak, asetzen denean, belaki bat urez asetzen den bezala, ezin du NOx gehiago adsorbatu. Horregatik zenbait sistema asmatu dira tranpa purgatzeko. Sistema horietako batek diesel erregaia erabiltzen du helburu horrekin. Erregaiak NOx-ak askatzen ditu eta horiek hidrokarburoekin erreakzionatzen dute, ura eta nitrogenoa emanez. Hidrogenoa ere erabil daiteke baina arriskutsua eta metatzen zaila da. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">AEBetako merkatuan 2008tik aurrera saldu diren </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Volkswagen Jetta TDI garbiak eta Volkswagen Tiguan-ak NOx tranpa erabiltzen dute hain zuzen. </span></div>
<div data-canvas-width="424.4952" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 510.283px; top: 1104.67px; transform: scaleX(0.857566);">
<div data-canvas-width="9.414600000000002" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 232.833px; top: 472.184px; transform: scaleX(0.94146);">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">. </span></div>
</div>
</div>
</div>
<div data-canvas-width="9.21476666666667" style="font-family: sans-serif; font-size: 16.6px; left: 400.083px; top: 1058.22px; transform: scaleX(0.921477);">
</div>
</div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-58980497913195090512015-10-16T09:03:00.003-07:002015-10-16T09:03:55.897-07:00Zertan datza Volkswagenen iruzurra?<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://www.vox.com/" target="_blank">Vox</a></span></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />2009az geroztik Volkswagen software iruzurti bat instalatzen ari izan da AEBetan saldu dituen 482.000 auto "diesel garbi"etan, autoaren kutsadura-kontrolak isurpenak kontrolatzen direnean soilik funtziona dezan. Egoera horretatik kanpo, ibilgailuek aska ditzakete konposatu arriskutsuak kontrolik gabe. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />AEBetako Ingurumena Babesteko Agentziak 2015-09-25ean adierazi zuen Volkswagenek Aire garbiaren legea urratu duela, eta, arazo hori duten autoetan behar diren aldaketak egitea agintzeaz aparte, 18 mila milioi dolarreko isuna jar diezaioke marka alemanari. Arazoa Golf, Jetta, Beetle eta Passat modeloetako TDI bertsioek dute. Justizia sailak kargu kriminalak ere ari da aurreikusten. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Volkswagenek aitortu du mundu osoan zehar saldutako 11 milioi diesel autok kontroletan iruzurra egiteko softwarea daukatela, gehienak Europan dabiltzanak nonbait. Benetan arazo larria du hortaz Volkswagenek. Martin Winterkorn enpresaburuak dimisioa aurkeztu du. <br /><br />Konpainiak 2015eko eta 2016ko diesel ibilgailu garbiak saltzeari utzi dio AEBetan eta orain errepidean dabiltzan milioika autotan aldaketak egin beharko ditu. Dagoeneko 7 mila eta 300 milioi dolar jarri ditu arazoari aurre egiteko. Bitartean, Volkswagenen akzioak kolpean jaitsi ziren eta kapitalizazioaren herena galdu zuten astebetean. <br /><br />Eskandalo honek, ordea, arazo larriagoak azaleratu ditu: zergatik egin behar zuen Volkswagenek iruzurra? Eta zergatik izan zaio hain erraza urtetan erregulatzaileak engainatzea? Galdera horiei erantzuna bilatzeko, lehenik eta behin, diesel ibilgailu garbien historia nahasiari begirada bat eman behar diogu.
Ustez, diesel autoek erregai-kontsumo txikiagoa eta kutsadura gutxiago eragiten dute. Bi gauzak aldi berean lortzea ez da erraza. <br /><br />Gaur egun erabiltzen diren barne eztandako motorrak bi motatakoak dira: dieselak eta gasolinazkoak. Bakoitzak bere alde onak eta txarrak ditu. Diesel motorrak aspalditik oso erabiliak izan dira Europan, batez ere erregai gutxi kontsumitzen dutelako. Diesel erregaiak energia gehiago dauka litroko gasolinak baino, eta diesel motorrek errendimendu hobea dute. Karbono dioxido gutxiago ere isurtzen dute, baina badute alde txar bat ere: nitrogeno oxido (NOx) gehiago isurtzen dituzte. Gas horiek kutsagarriak eta osasunarentzat kaltegarriak dira.
<br /><br />Arrazoi horiengatik diesel autoak ez dute arrakasta handirik izan AEBetan. Europan, aldiz, isurketak mugatzeko arauak laxoagoak izan dira, erregaiaren kontsumo txikiagoaren mesedetan. Europan turismoen hirutik bat gutxi gorabehera
dieselak dira. AEBetako politikak, ordea, aldatu egin dira 2009az geroztik, Obamaren administrazioak estutu egin ditu kontsumoa gutxitzeko arauak eta gainera diesel teknologia garbiago bihurtzen joan da, sufre gutxiago daukaten erregaiei, motorretan lortu dituzten hobekuntzei eta isurketak kontrolatzeko teknologiari esker. Horregatik, auto-fabrikatzaileek interes handiagoa izan dute diesel auto "garbiak" kaleratzeko. Auto horiek kontsumoaren eta kutsaduraren arteko kontraesan hori ez zutela zioten. Auto horiek gero eta gehiago zabaldu dira AEBetan, nahiz eta oraindik ere %1 baizik ez diren. <br /> </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">2009az geroztik, Volkswagenek 482.000 diesel auto garbi baino gehiago saldu ditu, lau zilindroko turbo injekzio zuzeneko motorra dutenak. Passat, Jetta, Golf, Beetle, eta Audi A3 modeloetakoak daude horien artean.
Kontua da Volkswagenek ez duela lortu errendimenduaren eta kutsaduraren arteko oreka hori, eta gezurretan ibili dela, bai baitakigu orain autoak daraman softwarean kodea sartu duela direkzioaren eta pedalen mugimenduak detektatzeko eta horrekin probak laborategian, autoa geldirik dagoela, egiten zaizkionean </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">motorraren funtzionamendua automatikoki aldatzen duela, </span>nitrogeno oxidoen isurketak gutxitzeko. Errepidean, ordea, kutsaduraren kontrola desaktibaturik egoten da.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Urtetan inor ez da ohartu amarruaz baina International Council on Clean Transportation izeneko talde independente batek jakin nahi izan zuen zergatik ziren hain desberdinak laborategiko probak eta errepideko funtzionamendua. Hori argitu nahian, West Virginia Universityko ikertzaileekin elkarlanean, saiakuntza bat egin zuten, auto baten ihestutuan sentsore bat jarrita, eta San Diegotik Seattleraino joan ziren. Emaitza txundigarria izan zen, arauek ezartzen zituzten mugak baino 15-35 bider handiagoak izan baitziren nitrogeno oxidoen isurketak.<br /><br />
2014ko maiatzean, bai Californiako airearen kutsaduraz arduratzen den agentziak eta bai Ingurumenaren Babeserako Agentziak (EPA) Volkswageni agindu zioten iker zezala eta konpondu arazoa. Konpainiak erantzun zien hori egina zuela. Berriro ere, autoek ondo pasatzen zituzten laborategiko probak baina errepidekoak ez. Une horretan, EPA galdeketa zorrotzak egiten hasi zitzaion Volkswageni diferentzia horretaz, are mehatxatuz ez ziola onartuko diesel auto garbien 2016ko lerroa. Azkenean Volkswagenek aitortu zuen softwarean ezkutatua zeukala iruzurra egiten zuen kodea. Eskandaloa piztu zen.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Volkswagen-ek ez du azaldu zehazki zergatik egin duen iruzurra baina kanpoko analistek badute susmo sendo bat: NOx-en isurketen kontrolak seguru asko autoen errendimendua jaisten du aktibatzen denean. Bestela esanda, Volkswagen ez da gai izan errendimendu ona eta legeak onartzen dituen mugen barruan mantentzen diren isurketak dituzten motorrak egiteko, edo ezin izan du hori egin, nahiko lituzkeen irabaziak lortzekotan. Beraz, errendimenduaren eta kutsaduraren arteko konpromiso hori garbitasuna sakrifikatuz "konpondu" zuten. Hori erregulatzaileak engainatzeko software baten bidez egin zuten. Legearen kontrakoa zen hori eta harrapatu egin zituzten.</span> <span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Dena den, Volkswagen ez da izan lehen konpainia saiakuntzetan iruzurra egiten. Beste batzuek ere, hala nola Caterpillar eta Volvo kamioi-fabrikatzaileek antzeko zerbait egin zuten 1998an. Laborategiko probetan kutsagarri gutxiago isurtzeko programatu zituzten beren kamioiak, eta errepidean, aldiz, ez zen hori bera gertatzen. Hori ikusita, 2017ko modeloentzat Europako erregulatzaileek laborategiko probez gain errepidekoak ere eskatuko dizkiete auto-fabrikatzaileei. <br /></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">AEBetako eskandaloa ez da horretan geratu. Konpainiak aditzera eman du munduan zehar salduriko 11 milioi diesel auto garbik arazo hori dutela. Auto horietako gehienak Europan daude. Konpainiak erabaki du Volkswagen eta Audi marketako TDI diesel motor garbiak dituzten autoak AEBetan saltzeari utzi egingo diola, eta litekeena da salduak dituenei arazoa konpondu behar izatea eta gainera sekulako isuna ordaindu beharra ere bai. AEBetako Aire garbiaren legeak auto akastuneko 37.500 dolarreko isuna jartzea ahalbidetzen du. Hori gertatuko balitz isuna guztira 18.000 milioi dolarrekoa izan liteke. Horrek zer zama lekarkiokeen ohartzeko pentsa konpainiaren iazko irabaziak 12.000 milioi dolarrekoak izan zirela. </span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-10864459557806660032015-09-07T10:03:00.000-07:002015-09-07T10:03:13.038-07:00GoogleDocs-ek euskaraz diktatzen zaiona testu bihurtzen duLehenik eta behin, esan dezadan probatu dudala eta nahiko ondo funtzionatzen duela. Probatu nahi baduzu hauxe egin behar duzu:<br />
<br />
1. Chrome nabigatzailean GoogleDocseko (edo Google Driveko) testu-dokumentu bat sortu.<br /><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5-gOBMdlmyvaJK2_K0OKRDi8TROHRPzAkH90Wk5Cyv00ywoX_u_x9eN7A2zec4BhSC3NwXZlXZoFuzwLD4iIX0oyz4EsOYa0k5fpqmM4Y_xJ2AWZy5QdgzBAJ2DdU1DgQrt8FsLpcgKYu/s1600/03.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5-gOBMdlmyvaJK2_K0OKRDi8TROHRPzAkH90Wk5Cyv00ywoX_u_x9eN7A2zec4BhSC3NwXZlXZoFuzwLD4iIX0oyz4EsOYa0k5fpqmM4Y_xJ2AWZy5QdgzBAJ2DdU1DgQrt8FsLpcgKYu/s640/03.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
2. Fitxategia menuan Hizkuntza Euskara hautatu<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4UHMJgDgTeKTmpJgZx_30Rd4p1z8dWL0czQxRMZf4hd1H9JXid9GIYp1j-0RpcOPVCKCeiakqQjWgWV7ElpqDUMCKXkk2UXhuxCUV7rHSZQ0QZakF-fgdcdlo63FOpyOPp94QRMlB36na/s1600/04.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="383" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4UHMJgDgTeKTmpJgZx_30Rd4p1z8dWL0czQxRMZf4hd1H9JXid9GIYp1j-0RpcOPVCKCeiakqQjWgWV7ElpqDUMCKXkk2UXhuxCUV7rHSZQ0QZakF-fgdcdlo63FOpyOPp94QRMlB36na/s400/04.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<br />
3. Tresnak menuan hautatu ahots bidezko idazketa<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP3RrrIuAbBFV-Mfzqr0bWMLsjWFlzLSoeO7ua1HZmtRRoJt5YFpCVy3kGt0DMeTIwz9IEjj1HHYWm5vc98CHgHYLY7uob1Ybxfn1fVw8vKu79peqCsZ97wQl7BFUbCEpa7fo4SJcjqYrl/s1600/05.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP3RrrIuAbBFV-Mfzqr0bWMLsjWFlzLSoeO7ua1HZmtRRoJt5YFpCVy3kGt0DMeTIwz9IEjj1HHYWm5vc98CHgHYLY7uob1Ybxfn1fVw8vKu79peqCsZ97wQl7BFUbCEpa7fo4SJcjqYrl/s400/05.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">
4. Sakatu mikroaren ikonoa eta hasi diktatzen</div>
<br />iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-82582349894545955362015-09-04T09:01:00.002-07:002015-10-17T06:41:45.226-07:00Hizketa askearen analisi automatikoaren bidez psikosi-krisiak aurreikustea lortu dute<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://www.nature.com/articles/npjschz201530" target="_blank">Nature</a></span></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Psikiatrian ez dago beste espezialitate batzuetan erabili ohi diren proba kliniko objektiboen modukorik. Alabaina, IBMk, Columbia Unibertsitateko Zentro Medikoak eta Hego Amerikako ikertzaile batzuek garatu duten programa informatiko batek, hizketa automatikoki analizatuz, iragar dezake eskizofrenia-krisi bat arriskua duten gazteengan. <br /><br />Eskizofrenia duten pertsonek hizketan asaldura arinak dituzte, are lehen aldiz psikosia garatu aurretik. Programa informatiko horrek simulatzen du nola ulertzen duen giza garunak elkarrizketen trankripzioetan erabilitako hizkuntza. 34 pertsonarengan hizketako esaldi batetik hurrengora esanguraren jarioa moteltzea eta hizketaren konplexutasunaren markatzaile gramatikalak aztertuz lortu dute gero psikosia garatu zuten bost pertsonak identifikatzea. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Esperimentuaren helburua zen, berbaldien analisi automatikoa eta ikaskuntza automatikoa konbinatuz, agertuko ziren psikosi-krisiak aldez aurretik igartzea psikosi-arriskua duten gazteengan. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Esperimentuan parte hartu zuten gazteetatik 11 neskak ziren eta gainerakoak mutilak. Hiru hilean behin probak egin zizkieten bi urte eta erdian. Horietatik bostek izan zuten krisia. </span><br />
<section><div class="js-section article-section cleared clear" id="results-section">
<br /></div>
</section>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-86134686565491841912015-08-22T11:33:00.002-07:002015-08-22T11:33:35.307-07:00Aro digitalean liburuak saltzeko era berriak<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/08/150813_tecnologia_libro_digital_vs_libro_impreso_bd" target="_blank">BBC</a></span><br />Duela urte gutxi, batzuek uste zuten liburu digitalak paperezkoa bazterraraziko zuela. Hori ez da gertatzen ari. Paperezko liburuak bizirik jarraitzen du eta ebookak ere badu bere lekua. Teknologia ez da liburuaren etsaia. Teknologia liburuari, ez digitalari bakarrik, irakurlearengana iristeko bide berriak irekitzen ari zaizkio, eta hainbat esperientzia ari dira agertzen liburuaren merkatuan, mundu fisikoa eta digitala lotzeko. Hona hemen horietako batzuk:</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">1) Espainiako enpresa batek, SeeBook-ek, e-bookak QR kodea duten txartel fisikoen bidez saltzen ditu. Telefonoaren edo tabletaren bidez kodea eskaneatzen da e-booka jaisteko. Praktikoa dirudi e-bookak oparitzeko eta baita ere liburu-dendek opari-txartelak saltzeko era bera erabiliz e-bookak saltzeko.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><iframe allowfullscreen="" class="YOUTUBE-iframe-video" data-thumbnail-src="https://i.ytimg.com/vi/AC1vYLJpYuY/0.jpg" frameborder="0" height="266" src="https://www.youtube.com/embed/AC1vYLJpYuY?feature=player_embedded" width="320"></iframe></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Seebook zer den erakusten duen bideoa</span></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">2) Errumaniako enpresa batek Bukaresteko tren-geltokian liburuen azalez osaturiko horma-paper batez estali du horma bat. Azal bakoitzak atxikita QR kode bat du, erabiltzailea e-booka saltzen duen liburu-denda elektroniko batera bideratzen duena.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><a href="http://www.teleread.com/wp-content/uploads/2015/08/subway-station-qr-library.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.teleread.com/wp-content/uploads/2015/08/subway-station-qr-library.jpg" height="222" width="400" /></a></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></div>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">3) Chrome nabigatzailearentzako <a href="http://bookindy.com/" target="_blank">Bookindy</a> plugina Erresuma Batuko liburu-denda independenteen <a href="http://www.hive.co.uk/" target="_blank">Hive</a> sarearekin loturik dago. Herrialde haietako erabiltzaileek, plugin hori erabiliz, Amazoneko dendan bilaketak egiten dituztenean, leiho bat agertzen zaie bizi diren lekuko dendetan liburu berbera zenbat kostako litzaiekeen adierazten diena. Batzuetan prezio hori Amazonekoa baino hobea izaten da edo Amazonek ez du une hartan liburua stockean. Erosketa bertako liburu-dendan egitera bultzatzen du.<br /><br /> 4) <a href="https://thepigeonhole.com/" target="_blank">The Pigeonhole</a> webguneak liburuak hainbat emanalditan kaleratzeko ohitura zaharra berpiztu du. Aukera ematen du, gainera, idazleekin eta beste irakurle batzuekin harremanetan jartzeko. Hau da, liburu-klub digital moduko bat da. <br /><br />5) Liburuak telefonoetan edo tabletetan irakurtzen dituztenentzako beste zerbitzu bat <a href="http://www.getrook.com/" target="_blank">Rook</a> da. Wifi puntuetan dohainikako ebookak eskaintzen ditu. Irakurleak handik joan beharra baldin badu eta liburua irakurtzen jarraitu nahi baldin badu eros dezake. Baliagarria da tren-geltoki batean edo aireportu batean zain dagoen norbaitentzat.</span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-13914839133506966952015-08-07T09:24:00.002-07:002015-08-07T09:24:41.719-07:00Nola itzultzen ditu Google Translatek irudietako testuak?<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://googleresearch.blogspot.com.es/2015/07/how-google-translate-squeezes-deep.html" target="_blank">Google Research Blog <br /></a></span></span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Iaz Googlek funtzio interesgarri bat gehitu zion Google Translateri: telefonoaren edo tabletaren kamera erabiliz jasotako testu bateko irudia </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">denbora errealean itzultzekoa. </span>Hona nola lortzen den hori:</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Lehenik eta behin, kameratik irudia iristen denean, Google Translateren aplikazioak irudiko letrak bilatu behar ditu. Horretarako, argazkian dauden letrez aparteko irudiak, direla loreak, leihoak edo beste edozer, baztertu behar ditu eta itzuli beharreko hitzak hartu. Antzeko kolorea duten pixel mordoak eta gainera antzeko beste pixel mordo batzuetatik hurbil daudenak bilatzen ditu.<br /><br /> Horiek letrak izan litezke eta, batzuk besteetatik gertu baldin badaude, irakurri beharko litzatekeen lerro jarraitu bat osatuko dute.
Horren ondoren, Translatek bakoitza zer letra den igarri behar du. Hor ikaskuntza sakona aplikatzen da. "Konboluziozko sare neuronalak" erabiltzen dituzte.</span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Konboluziozko sare neuronal bat sare neuronal artifiial bat da non neuronak garun biologiko baten ikusmen-kortexeko neuronen oso antzera baitagozkie hartze-eremuei. Ikusmen artifizialean erabiltzen dira, batez ere irudiak sailkatzeko. </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />Sistema hori letrak direnak eta ez direnak bereizteko entrenatzen da. Horrela ikas dezake zer itxura duen letra bakoitzak.
Gauza ez da hain sinplea, ordea, letra txukunak, garbiak, bakarrik ezagutzeko entrenatzen badugu, arriskua dugu errealitatean aurkitzen dituen letrak ez ezagutzeko. Benetan aurkitzen diren letrek errainuak, zikinkeria, arrastoak eta era guztietako akatsak izaten dituzte. Beraz, prestatu duten letra-sortzailea mundu errealeko era guztietako zikinkeriak imitatzeko gai da<br /><br />Galde liteke zergatik ez ote duten entrenatu mundu errealeko letren argazkiak erabiliz. Arrazoia da zaila dela hizkuntza guztietako aski adibide aurkitzea eta are zailagoa zehazki kontrolatzea zer adibide erabiltzen diren sare neuronal eraginkor bat entrenatzeko. Hortaz, eraginkorragoa da zikinkeria simulatzea. Zikinkeria eta biraketak erabiltzen dira baina ez gehiegi, sare neuronala ez nahasteko.
<br /><br />Hirugarren urratsa da letra ezagunak hartu eta hiztegi batean bilatzea, itzulpenak egiteko. Aurreko urrats guztiek era batera edo bestera huts egin zezaketenez, hiztegian egiten diren bilaketek gutxi gorabeherakoak izan behar dute. Horrela, esate baterako, "S" bat "5" bat dela interpretatu arren S-dun hitza zuzen ezagut daiteke.
<br /><br />Azkenik, itzulpena jatorrizko hitzen gainean eratzen da, jatorrizko estilo bera erabiliz. Letren inguruko kolorea erabiltzen da, jatorrizko letrak ezabatzeko. Horrela, itzulpena agerrarazten da, hondoak zuen jatorrizko kolorearen gainean. <br /><br />Gero beste arazo bat gainditu behar da. Izan ere, emaitza ordenagailu ahaltsu batean erakutsi behar balitz, ez legoke arazorik baina telefono batean erakutsi behar da eta gainera baliteke konexioa ere motel samarra izatea. Horregatik, sare neuronalak oso txikia izan beharra dauka, eta muga zorrotzak ezarri behar zaizkio hari irakatsiko zaion datu multzoari, prozesatu behar duen informazio-dentsitatea ez dadin muga batetik gorakoa izan. </span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Entrenatzeko erabiltzen diren datuak ahalik eta eraginkorrenak izan daitezen lortu behar da. Esate baterako, irakatsi nahi zaio pixka bat okerturik dauden letrak ezagutzen baina ez gehiegi okertuak. Letrak biraketa handi samarra balu sare neuronalak informazio-dentsitate gehiegi erabili beharko luke axola gutxiko gauzetan. Ahalegina egin behar da iterazio-denbora laburrak eta erakuste onak sortzen dituzten tresnak egiteko. <br /> </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Minutu gutxiren barruan, alda ditzakete entrenatzeko datuak sortzeko algoritmoak, datuak sortu, berriz saiatu eta erakutsi. Era horretan ikus dezakete zer letra motak huts egiten duten eta zergatik. Denbora errealean gauza horiek lortu ahal izateko, sakonki optimizatu eta </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">eskuz </span>doitu dituzte eragiketa matematikoak. </span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-89382307408039583832015-07-15T02:59:00.001-07:002015-07-15T02:59:43.647-07:00Adimen artifizialaren etorkizuna<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Iturria: <a href="http://phys.org/news/2015-07-future-artificial-intelligence.html" target="_blank">phys.org</a></span><br /><br />Hainbeste denbora ez dela ez zen sinestekoa hizkuntzaz adierazitakoa ulertzeko eta beste hizkuntza batera itzultzeko gai izango zen teknologiarik lortuko zenik. Adimen artifizialaren aurrerapenak, ordea, sinesgarriak ez ziren gauza asko lortzeko bidean jartzen ari den teknologia ahalbideratzen ari dira. Noraino eramango ote gaitu bultzada horrek?<br /><br /> Oraintxe bertan oso aurrerapen lasterrak ari dira gertatzen eta badirudi joerak jarraituko duela datozen urteetan.
Ikaskuntza automatikoan egiten ari diren aurrerapenekin, besteak beste, sare neuronal sakonetako eta eredu probabilistikoetakoekin, ordenagailuek gaur egun bat-batean itzul ditzakete hizketazko edo idatzizko elkarrizketak, zehaztasunez ezagut ditzakete argazki-oinak, identifika ditzakete aurpegiak eta beste hainbat gauza egin ditzakete.
<br /> </span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Ordenagailuek zenbait eginkizun gizakiok bezain ondo edo hobeto egin baditzakete ere, ordea, haien gaitasunak urrun daude oraindik gure pentsamendu konplexutik. <br /><br />
Adimen artifizialean egin diren azken aurrerapenak ikaskuntza, arrazoitze eta hautemate automatikoan egindakoei zor zaizkie, informatikan egin direnek lagundurik. Prozesamendu-ahalmena asko hazi da eta hodeira igaro da. Bestalde webaren hazkundeak datu kopuru handiak biltzeko, biltegiratzeko eta partekatzeko abaguneak sortu ditu. Horrekin batera, zalantzak ebazten eta soluziorik hoberenak aurkitzen laguntzen duten </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">eredu probabilistiko</span>en arloan ere asko aurreratu da. </span>
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Beste teknologia batzuetan egin diren aurrerapenetatik ere badatoz, esate baterako sare neuronaletatik. Horiek entrena daitezke datu multzo handien bidez objektuak eta irudiak ezagut ditzaten edo hizketako hitzak uler ditzaten.
<br /><br />
Esperantza handiak daude jarriak </span><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">halaber </span>ikusmena, hizketaren ezagutza, hizkuntzaren prozesamendua, ikaskuntza eta plangintza automatikoak batzen dituen adimen artifizial integratiboan ere.
Hori guztia duen sistema bat gai izan daiteke gizakiokin elkarrizketan jarduteko. <br /><br />Teknologia horien emaitzak kontsumitzaileenganaino iristen dira, makinek ulertzen dutelako hizketa arruntez esaten zaiena, liburuak eta filmak gomendatzen dituztelako, posta elektronikoko kontuan spama sartzea oztopatzen dutelako edo trafikoa zailtzen denean ordezko errepideak zein diren esaten digutelako.<br /><br />Dagoeneko ikaskuntza automatikoaren ikerketa osasun arloko hainbat sailetan erabili da, esate baterako, iragartzeko zer pazientek duten ospitalean infekzio bat harrapatzeko arriskurik handiena. Pertsonentzat zikinak, arriskutsuak edo neketsuak diren lanak egingo dituzten makinetan ere aplika daiteke adimen artifiziala, eta erabil liteke gosearen edo klima-aldaketaren aurkako borrokan.</span><br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br />Dena den, aurrerapen handienak ikusteko urteak eta agian hamarkadak beharko dira, eta segurtasun-kontuei ere arreta jarri beharko zaie, sistema sofistikatu horiek gure aurkako ondorioak eragin ez ditzaten.</span>iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-17444872379170254672015-07-12T10:17:00.000-07:002015-08-17T06:25:11.068-07:00Iñaki Hernandez-Lasa bilbotarra, hizkuntza-teknologian ofizioz eta arkitekturako argazkigintzan afizioz<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Iturria: <a href="http://www.sajan.com/a-life-of-localization-machine-translation-and-photography/">sajan.com</a></span></span><br />
<span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;"><br /></span></span>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://www.sajan.com/wp-content/uploads/2015/07/Inaki-300x300.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://www.sajan.com/wp-content/uploads/2015/07/Inaki-300x300.jpg" height="200" width="200" /></a></div>
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Iñaki Bilbon jaio zen, 1990ean Deustuko Unibertsitatean ingeles filologian graduatu zen eta, 24 urte zituela, Irlandara joan zen itzulpen-master bat egitera. Orduz geroztik herrialde hartan bizi da. Garai berean unibertsitatean itzulpeneko eta espainierako eskolak ematen zituen, eta itzulpenak eta interpretaritza-lanak egiten zituen.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;">Lan garrantzitsuak egitea egokitu zitzaion, hala nola sasoi hartan Irlandako presidentea zen Mary Robinsonen hitzaldiak espainierara itzultzea. 1990eko hamarkadaren hasieran itzulpen automatikoarekiko interesa sortu zitzaion, gai hori orduantxe ari baitzen indarra hartzen. Geroztik gai horretan murgildurik dabil. Sajan enpresan lan egiten du soluzio-arkitekto gisa.</span><span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br /><br />Bere ustez itzulpen automatikoak garrantzi handia du zenbait sektoretan eta asko hobetuko da etorkizunean. Enpresa handi askorentzat ezinezkoa gertatzen da ohiko lan egiteko moduak erabiliz lana ateratatzea, eta horregatik hizkuntza-zerbitzuetako hainbat enpresekin lan egin behar izaten dute. Horrek arazo asko sortzen ditu. <br /><br />Iñakik dio etorkizunean itzulpen automatikoa askoz gehiago erabiliko dela, ez gaur egun ezagutzen dugun itzulpen automatikoaren eta post-edizioaren bidez soilik, baizik eta ahotsaren ezagutzaren eta beste teknologia batzuen ekarpenak ere baliatuz. Hori dagoeneko gertatze hasia da.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Kalitateko itzulpena ez da lortzen besterik gabe botoi bat sakatuz, kalitate handiko lexiko-baliabidez, hau da itzulpen-memoriaz, terminologia datu-basez, eta abarrez aberasten den sistema bat etengabe sortuz eta garatuz, eta ezarian-ezarian sistema entrenatuz baizik. Eta, jakina, itzultzaileak trebatuz.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br />Iñakik itzulpenari ez ezik lokalizazioari eta edukiak helburuko kulturaren ezaugarrietara egokituz sortzeari ere garrantzi handia ematen die.</span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"></span><br />
<span style="font-family: Verdana, sans-serif;"><br />Horiek guztiak Iñakiren eguneroko lanaren gorabeherak dira, baina badu beste jarduera bat gaztetxoa zenetik biziki maite duena: arkitekturako argazkigintza. Gustukoa du eraikin baten bere interpretazioa sortzea, elementuak eta askotan oharkabean pasatzen diren argiaren eta materialen arteko jokoak </span><span style="font-family: Verdana, sans-serif;">erakutsiz.</span><br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://www.ihlphotography.com/images/michigan.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://www.ihlphotography.com/images/michigan.jpg" height="640" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: small;"><span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Iñakiren sarituriko argazki bat: </span></span><span id="fancybox-title-wrap"><span id="fancybox-title-main"><span style="font-size: small;">Milwaukee-ko Arte Museoa</span></span></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
<br />
<span style="font-family: Verdana,sans-serif;">Sari asko irabaziak ditu argazkigintza arloan, nazioarteko mailan, hitzaldiak ematen ditu eta epaile gisa ere aritzen da lehiaketetan. Haren lanak helbide honetan ikus daitezke: <a href="http://www.ihlphotography.com/" target="_blank">www.ihlphotography.com</a>.</span><br />
<br />iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-39472489505055387382015-07-11T11:26:00.000-07:002015-07-12T10:39:52.848-07:00Edukien industria iraultza izaten ari da big data baliatuz<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Duela bi urte eta erdi artikulu bat argitaratu nuen gai honetaz:<i><span style="font-weight: normal;"> </span><span style="font-weight: normal;"><a href="http://andonisagarna.blogspot.com.es/2013/01/ebook-en-analitika-irakurleak.html">Ebook-en analitika, irakurleak ezagutzeko tresna. </a></span></i><span style="font-weight: normal;">Oraingo honetan</span><span style="font-weight: normal;">, ikuspegia zabalduz, ebooken esparruaz haratago, edukien industrian oro har <i>big data </i>deritzenak</span><i><span style="font-weight: normal;"> </span></i><span style="font-weight: normal;">tratatzeko teknikak izaten ari diren eragina aztertu nahi nuke.</span><i><span style="font-weight: normal;"><a href="http://andonisagarna.blogspot.com.es/2013/01/ebook-en-analitika-irakurleak.html"><br /></a></span></i>Edukien industrian hainbat organizazio sartzen dira: liburuak, periodikoak eta bestelako argitalpenak ekoizten eta saltzen dituztenak, eta ikusentzunezkoen arloan lan egiten dutenak.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Big data, berriz, informatikan ohiko datu-baseak kudeatzeko softwarea edo datuak
prozesatzeko ohiko aplikazioak erabiliz nekez prozesa daitezkeen
datu-multzo erraldoiei esaten zaie.<br /><br />Orain arte argitaletxe batek edo film-estudio batek zer ekoitzi eta zer ez erabakitzeko, arduradun gutxi batzuen intuizioa baino askoz gehiago ez zezakeen erabil: beste produktu batzuen salmenten datuak eta inkestetatik ateratakoak batez ere. Metrika horiek, ordea, ez dira oso fidagarriak izaten, bezeroek produktu berrien aurrean izango duten portaera igartzeko.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span> <br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Aro digitalean sartu ginenez geroztik, edukien ekoizpenean diharduten konpainiek lehen baino askoz datu kopuru handiagoak bil ditzakete. Datu asko izateak, baina, ez du deus balio, horiek interpretatzeko baliabiderik izan ezean. Big datako teknologiak dira, hain zuzen, datu-uholde horiek ustiatzeko tresna egokiak.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span> <br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><span style="font-size: small;">Big Data joera industria guztietan ari da eragina izaten, edukien industria barne, datuak analizatzeko teknologia berriak garatu eta datuak analizatzen dituzten teknikariak trebatu ahala.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /><span style="font-size: small;">Egunkari eta aldizkarien ekoizleak, telebistak eta Interneten soilik edukiak argitaratzen dituztenak big data estrategiez baliatzen ari dira, ikus-entzuleriak analizatuz </span><span style="font-size: small;"><span style="font-size: small;">erabiltzaileak </span>hobeto ezagutzeko eta bakoitzari eduki eta publizitate egokienak zuzentzeko, testuen eta bideoen edukiak automatizatzen dituzten tresnak sortzeko, zerk funtzionatzen duen eta zerk ez jakiteko eta beste hainbat gauzatarako. Joera hau izugarri bizkortu da azken pare bat urtean, eta hasieran konpainia ahaltsu gutxi batzuen kontua zena laster ari da hedatzen beste askotara.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><span style="font-size: small;"><br /></span>Edukien industriarentzat big dataz baliatzeak esan nahi du datu-bolumen handiak oso laster analizatzea, bai datu egituratu gisa eta, gero eta gehiago, datu egituratu gabe gisa ere.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><span font-size:="" small=""><br />Big data ez dira ordenagailu pertsonaletan kabitzen; hodeian edo zerbitzari handietan biltzen dira.</span><span style="font-size: small;"> Terabytetan (</span><span style="font-size: small;">10<sup>12</sup> byte) petabytetan (</span><span style="font-size: small;">10<sup>15</sup> byte), zettabytetan (</span><span style="font-size: small;">10<sup>21</sup> byte) eta kopuru handiagoetan neurtzen dira. Kontuan izan behar da bereizmen handiko zazpi minutuko bideo batek gigabyte bat behar duela biltegian. Youtube batek 24 petabyte baino gehiago prozesatzen ditu eguneko.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><span style="font-size: small;">Datu egituratuak salmentetatik eta kalkulu-orrietatik jasotzen dira eta egituratu gabeak hainbat eduki digitaletatik. Haiek big datako %20 dira eta hauek %80. Datu horiek edukitzea abantaila handia bada ere, edukien industriako enpresa gehienek urrun dute oraindik aukera horretaz eraginkortasunez baliatzea. Hori lortzeak estrategia zehaztea, inbertsioak egitea eta pertsonak trebatzea eskatuko die.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Edukien industriako enpresek abantaila asko lortzen dituzte <span style="font-size: small;">big dataz baliatuz, batez ere harreman sakonagoa bezeroekin, haiei bidaltzen zaizkien albisteak eta publizitatea zehazkiago egokitzen dituzte, errazago aurkitzen diren eta erakargarriagoak gertatzen diren bideoak eta argazkiak argitaratzen dituzte eta merkatuan lehiakorrago bihurtzen dira. Enpresa horiek datu kopuru erraldoiak biltzen dituzte minutu bakoitzean beren organizazioetako sail bakoitzetik: publizitate eta salmentetatik, irakurle, erabiltzaile eta bezeroengandik, kontularitzatik, eta abar. Izugarrizko datu kopuruak sortzen dituzte bideo, argazki, testu eta grafiko moduan. Datu horiek Interneten gordetzen eta partekatzen diren datu guztien %70 dira, eta egunetik egunera haziz doaz.</span></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Hazkunde hori hauspotzen duten bi fenomeno daude: datuak biltegiratzea eta banda zabala erabiltzea merkatzen ari dira eta, horren ondorioz, erabiltzaileok gero eta telefono aurretatu, tableta eta ordenagailu gehiago erabiltzen ditugu.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Beraz, enpresei datuak ez zaizkie falta. Duten arazoa haiek bahetzea eta informazio esanguratsua erauztea da. Oraingoz eginkizun horietan trebeenak teknologian oinarrituriko enpresak dira: Facebook, Google, Amazon, Spotify, Netflix.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Big data erabiliz enpresek funtsean onura hauek lor ditzakete: erabakiak informazio hobea erabiliz hartzea, ezkutuan dauden fenomenoen berri izatea eta kudeaketa-prozesuak automatizatzea.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Hona hemen edukien industriako enpresa batzuek big data arloan izan dituzten lorpenen adibide batzuk: </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><b>Facebook</b></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Facebook-ek izan duen hazkunde harrigarria partez big datari zor zaio. Datu kopuru handiak sortzen ditu eta horien bidez hazi egiten da. Facebooken xedea pertsona bakoitza konexioa partekatu nahi duten beste pertsona batzuekin harremanetan jartzea da, eta baditu algoritmo batzuk konexio horiek identifikatzeko eta gehiena ikusiko diren albisteak hautatzeko. </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Funtsean kide bakoitzaz duen informazioa erabiltzen du, beretzat interesgarriak izango diren informazioak aurkeztuko dituzten konexioak eskaintzeko eta baita publizitatea agerrarazteko ere.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Horretaz aparte Facebookek badu Graph Search deitzen den bilatzaile semantikoa. Hizkuntza naturalez eginiko galderei erantzuteko pentsatua da. Mila milioi erabiltzaile baino gehiagorengandik bildutako big data eta kanpoko datuak konbinatzen ditu, erabiltzaileari egokitzen zaizkion emaitzak eskaintzeko. </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Bilaketa fintzeko, Facebookek iradokizunak eskaintzen ditu denbora errealean, Googlek egiten duenaren antzera, eta gero irazki-sistema bat eskaintzen du generoaren, hiriaren, eskolaren, ideia politikoen, sinesteen, eta abarren arabera emaitzak hautatzeko. Bila daiteke, halaber, jatexe bat, bideo bat edo argazki bat, eta iragarki ordainduen sistema bat du, erabiltzailearen profilaren araberako iragarkiak agerrarazten dituena. </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Facebook datu pertsonalen munduko biltegirik handienetakoa da gaur egun, eta datu horiek gero eta erabilera mota gehiago dute. Horregatik, sare sozialeko datuek diru asko balio dute. Sal ditzakete, esate baterako, iragarpenak egiteko analitikan erabiltzeko. Datu horiek agregatuak eta anonimoak diren neurrian ez dute pribatutasun-arazorik sortzen baina pertsona jakinen datuak erabiliko balira sortuko lituzkete. </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><br /></span>
<style type="text/css">p { margin-bottom: 0.25cm; line-height: 120%; }</style>
<br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><b>Spotify</b></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Spotify-k, musika streaming-ean eskaintzen duen enpresa ezagunak, mundu osoan dituen 60 milioi erabiltzaile aktiboengandik jasotzen dituen datu kopuru izugarri handiak </span><span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">aztertzeko plataforma bat erabiltzen du</span>. Datu horien bidez beste musika batzuk entzuteko gomendio pertsonalizatuak egiten dizkie erabiltzaile horiei.</span><br />
<br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Datu horiez baliatuz Grammy sarien irabazleak nor izango diren aldez aurretik igartzeko erabil ditu eta askotan asmatu izan du. </span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><b>Netflix</b></span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">Streaming bidez edukiak eskaintzen dituen enpresa honek ere datu kopuru erraldoiak biltzen ditu 40 milioitik gora erabiltzaileen portaeraz egunero. Erabiltzaileek zer eduki bilatzen dituzten, zer kontsumitzen duten, eduki horiek nola baloratzen dituzten, nondik eta zer tresnatan ikusten dituzten jakinda erabakitzen du zer eskaini, zer eta noiz ekoitzi.</span><br />
<span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"></span> iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6485727561863216423.post-32147907934511947102015-06-17T01:10:00.000-07:002015-06-17T01:12:22.272-07:00Herbehereetako startup bat 3D inprimaketaz zubi bat eraikitzera doa<h1 class="content__headline js-score" itemprop="headline">
</h1>
<div class="tonal__standfirst u-cf">
<div class="gs-container">
<div class="content__main-column">
<div class="content__standfirst" data-component="standfirst" data-link-name="standfirst">
Herbehereetako startup batek aditzera eman du inprimagailu robotiko batzuk erabiliko dituela Amsterdamgo kanal baten gainean oinezkoentzako zubi baten egitura soldadura metatuz eraikitzeko.</div>
</div>
</div>
</div>
<br />
MX3D enpresak datorren irailean ekingo dio egitasmoa gauzatzeari. Beso robotiko batzuk zubiaren atalak ipini ahala haien gainean joango dira egitura inprimatuz. <br />
<br />
<div class="content__article-body from-content-api js-article__body" data-test-id="article-review-body" itemprop="articleBody" style="display: block;">
Beso robotikoek metala berotzen dute 1.500 °C-raino poliki-poliki egitura soldadura metatuz eraikitzeko, diseinu sofistikatua programa informatiko batek aginduta . Azken finean soldatzeko makina aurreratu bat robot industrial bati atxiki diote.<br />
<br />
<figure class="element element-image img--landscape element--showcase fig--narrow-caption fig--has-shares" data-media-id="5ab512dbe19d24aeea2e3b0ccf952ee339369588" id="img-2" itemprop="associatedMedia image" itemscope="" itemtype="http://schema.org/ImageObject">
<a class="article__img-container js-gallerythumbs" data-is-ajax="" data-link-name="Launch Article Lightbox" href="http://www.theguardian.com/technology/2015/jun/17/dutch-startup-plans-first-3d-printed-steel-bridge-to-span-amsterdam-canal#img-2"><img alt="Using robotic printers ‘that can draw steel structures in 3D, we will print a (pedestrian) bridge over water in the centre of Amsterdam,’ engineering startup company MX3D said in a statement." class="gu-image" src="http://i.guim.co.uk/img/media/5ab512dbe19d24aeea2e3b0ccf952ee339369588/0_0_4546_2730/4546.jpg?w=300&q=85&auto=format&sharp=10&s=959b1c909199c6e7e23166ecda27de73" height="384" itemprop="contentUrl" width="640" /><span class="rounded-icon article__fullscreen"></span></a>
<div class="block-share block-share--article hide-on-mobile" data-link-name="block share">
<a class="rounded-icon block-share__item block-share__item--facebook js-blockshare-link" data-link-name="social facebook" href="https://www.facebook.com/sharer/sharer.php?u=http%3A%2F%2Fgu.com%2Fp%2F49ptf%2Fsfb%23img-2&ref=responsive" target="_blank"> <span class="u-h"></span></a><a class="rounded-icon block-share__item block-share__item--pinterest js-blockshare-link" data-link-name="social pinterest" href="http://www.pinterest.com/pin/create/button/?description=Dutch+startup+plans+first+3D+printed+steel+bridge+to+span+Amsterdam+canal&url=http%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Ftechnology%2F2015%2Fjun%2F17%2Fdutch-startup-plans-first-3d-printed-steel-bridge-to-span-amsterdam-canal&media=http%3A%2F%2Fmedia.guim.co.uk%2F5ab512dbe19d24aeea2e3b0ccf952ee339369588%2F0_0_4546_2730%2F4546.jpg" target="_blank"><span class="u-h"><br /></span> </a>
</div>
<figcaption class="caption caption--img caption caption--img" itemprop="description">
Zubiaren eraikuntza irudikatzen duen ordenagailuz eginiko irudia.
</figcaption>
</figure>Teknika honek aldamioak erabiltzea saihesten du, robotek inprimatzen duten egitura bera erabiltzen dutelako euskarri gisa.</div>
iparrorratzahttp://www.blogger.com/profile/15769194550338054767noreply@blogger.com0