BBCko kazetari batek itzulpen-aplikazio batzuk hartu eta Bilbora jo zuen haiek probatzera.
Probak era honetakoak izan ziren:
Guggenheim museora joan eta jakitea zein den asegururik altuena duen artelana
Moiuako metro geltokian norbaiti galdetzea zein den biderik egokiena Plaza Barrira joateko
Plaza Barrian bere lehen musuaren istorioa kontatuko zion norbait bilatzea
Gili-Gili arropa-denda bilatu eta barruko norbaiti eskatzea berarekin eta han saltzen den zerbaitekin selfie bat egiteko.
Taxi bat hartu, Concha Kafetegira joateko, eta, hara iritsitakoan, galdetzea zein den gehiena saltzen duten pintxoa
Zezenketa-museora joan eta hango langileei galdetzea zenbat pertsona har dezakeen zezen-plazak, betetzen denean, eta noiz eraitsi zen lehengoa
Postal bat eta euro bateko zigilua erosi eta Teknologia sailekoei bidaltzea
Google Translate ez dagoenez ahozko euskararako prestatua, kazetariak ingelesetik espainierarako itzulpena aukeratu zuela dio.
Baldintzak ia ezin hobeak izan ziren arren, hau da, lokalen barruan ez egon arren hondoko zaratarik eta proban parte hartzeko prest agertu zirenek denbora errealeko itzulpen-aplikazioak ezagutzen bazituzten ere, hasieran zailtasunak izan zituen esaldi aski sinpleak maneiatzeko. Hainbat arazo azaldu ziren proba horietan. Kazetariak dio aplikazio horiek berde samar daudela oraindik. Joseba Abaitua Deustuko Unibertsitateko irakasleak esan zioen hizketa ezagutzeko teknologiak dituen mugak ikusten direla hor. Aurrez aurre duzun norbaitekin telefono baten bidez itzulpenak eginez elkarrizketan jardutea beti izango dela trakets samarra, baina aplikazioak gero eta hobeto funtzionatuko dutela jendeak erabili ahala. Kontuan izan behar da makina bati hitz egiten zaiola. Esaldiak laburrak eta garbi esanak baldin badira sistemak ondo funtzionatuko du baina hizketa zaindugabea eginez gero huts egingo du. Sistema horiek asko hobetu beharra dute oraindik azentu eta hitz egiteko modu desberdinak ezagutzeko.
Euskaltzaindiaren Hiztegiraino Akademiak egin dituen urratsak ezagutu nahi badituzu egin klik hemen
Euskaltzaindiak, 2016an, Euskaltzaindiaren Hiztegiaren paperezko bigarren argitaraldiarekin batera, hiztegia Internet bidez kontsultatzeko aukera jarri du, honako helbide honetan: Euskaltzaindiaren Hiztegia.
Hor bi motatako bilaketak egin daitezke: bilaketa arruntak eta bilaketa aurreratuak.
Bilaketa arrunta
Bilaketa arruntak, azken finean, paperezko bertsioan egin daitezkeenen antzekoak dira. Bilaketa-laukian jartzen den hitzari dagozkion sarrera eta azpisarrerak erakusten ditu sistemak. Adibidez:
Galdera horri dagokion emaitza hauxe izango da:
euri sarrera eta hainbat azpisarrera agertzen zaizkigu: euria ari izan, euria egin, eta abar.
Sarrerak kategoria gramatikala (iz.), definizioa urdinez, eta benetako testuetatik ateratako adibideak, letra etzanean, dauzka. Azpisarrerak aditzak direnean, kategoria gramatikalaz gainera, aditzaren erregimena(k) ere agertzen d(ir)a. Adibidez: euria ari izan…
Sarri entzuten edo irakurtzen ditugu tankera honetako esaldiak: "Bozka 122 lagunek eman dute".
Euskaltzaindiaren Hiztegian begiratzen badugu bozka zer den, hau ikusiko dugu:
bozka iz. Ipar.Bozkatzea. Ik. bozketa. Bilkuran ziren, baina ez dute bozkan parte hartu. Bozka-eguna.
Ikusten dugu hitz hori Iparraldeko euskalkietakoa dela eta bozkatzea esan nahi duela eta ez botoa. Nor dabil oker, hiztegia ala esaldia idatzi duena? Onena izango da hitz horrek euskararen historian zehar egin duen bidea aztertzea. Horretarako baditugu baliabideak. Gaur egungo erabilera aztertu baino lehen, iraganean hitz hori nola erabili izan den ikusteko, Orotariko Euskal Hiztegira joko dugu. Hor ageri diren informazio guztiak adierazten digute Euskaltzaindiaren Hiztegia zuzen dabilela. Lekukotasun guztiak Iparraldekoak dira: Jean Barbier-en Supazter chokoan (1924), Jean Larrasquet-en 1931ko artikulu bat, Pierre Lhanderen Dictionnaire basque-français (1926-1938), Herria aldizkaria (1958, 1966), Mattin …
Soziolinguistika arloan hedatua dago gure artean kale-neurketa terminoa, kalean egiten den euskararen erabileraren neurketa adierazteko. Termino hori euskarak hitz-elkarteak sortzeko dituen erregelen arabera al dago eratua? Erregelen arabera diot, ez arauen arabera, azpimarratzeko ez naizela ari erakunde batek, jo dezagun Euskaltzaindiak, emandako arauez, baizik eta euskarak bere historian zehar izan dituen erregulartasunez.
Euskarak era askotako hitz-elkarteak sortu izan ditu eta sortzen ditu. Euskarazko hitz-elkarteen sailkapen zehatza Hitz-elkarketa/1liburuan ikus daiteke. Kale-neurketa terminoa liburu horren 43. orrialdean ageri den hitz-elkarte sintetikoen sailekoa da, eta, horren barruan, elkarte-ekintza sintetiko osatuen azpisailean A-x-keta (II.2.3.c) motakoen artekoa.
A-x-keta formulaez da batere misteriotsua; esan nahi du hitz-elkarte horiek A izen bat dutela eta ondoren hitz eratorri bat, x aditzoin bati -keta atzizkia erantsiz osatua.
Comments
Post a Comment